Heilige Familie; Lc 2,22-40

We weten niet erg veel over het gezinsleven van de heilige Familie. Op welke wijze gingen Jezus, Maria en Jozef met elkaar om? Door de eeuwen heen zijn er afbeeldingen gemaakt van dit bijzondere gezin. Door de eeuwen heen zijn mensen er door ontroerd en geraakt en door de eeuwen heen is het een bron van inspiratie geweest. Een voorbeeld van zo’n afbeelding van de heilige Familie vinden we hier in de Bonifatiuskerk. Rechtsonder het beeld van Sint Jozef zien het hele gezin samen in de timmerwinkel van Jozef.

Voor mij persoonlijk is dit een herkenbaar beeld. Niet dat mijn vader timmerman was, maar wij hadden wel een winkel. dat was in ons geval een kruidenierswinkel. Ook in deze winkel waren regelmatig verschillende gezinsleden te vinden. Nooit allemaal tegelijk, maar wij waren ook met meer dan het gezin in Nazareth. Bij ons was het anders dan in vele andere gezinnen in het dorp. Daar ging de vader de deur uit om zijn werk te doen en zo in het levensonderhoud van zijn gezin te voorzien. Mijn vader was veel meer thuis en hij was ook niet de enige die werkte. Ook mijn moeder en ook wij als kinderen hadden in het bedrijf een rol. Ieder naar eigen kunnen. Doordat bedrijf en gezin in elkaar overliepen had mijn vader ook een veel grotere rol in het gezinsleven dan in die tijd gebruikelijk was.

Waarschijnlijk was dat ook in het gezin in Nazareth het geval. En heeft Jozef zijn zoon Jezus niet alleen timmeren geleerd, maar heeft hij ook in grote mate bijgedragen aan zijn opvoeding. Een opvallend verschil tussen de heilige Familie en het gezin waar ik in opgroeide is de aandacht die er voor de vader is. Bij de heilige Familie horen veel over Jezus en over Maria maar over Jozef weten wij we vrijwel niets.

Dit jaar is door paus Franciscus uitgeroepen tot het Jaar van Sint Jozef. Op 8 december was het 150 jaar geleden dat Jozef werd uitgeroepen tot patroon van de Kerk. Ter gelegenheid van dat jubileum vieren we nu dit Jaar van Sint Jozef. Ook in onze parochies zullen we daar aandacht aan besteden.

De brief die de paus hierover geschreven heeft, is getiteld ‘Patris corde’. Vertaald in het Nederlands is dit ‘Vaderhart’. De paus begint zijn brief met: “Met een vaderhart hield Jozef van Jezus.” Met dit speciale themajaar legt de paus de nadruk op de rol van Sint Jozef als onze beschermer. De paus wijst erop dat Sint Jozef geheel en onvoorwaardelijk in dienst stond van het mysterie van de menswording van Jezus. Hij vroeg niet om verklaringen, hij accepteerde. Hij had de moed zich te schikken naar Gods plan, hoe onbegrijpelijk dit ook voor hem was. Toen hij zag dat Maria zwanger was en hij van niets wist, verscheen hem een engel met de boodschap: “Jozef, zoon van David, wees niet bevreesd Maria, uw vrouw, tot u te nemen; het kind in haar schoot is van de heilige Geest. Zij zal een zoon ter wereld brengen die gij Jezus moet noemen, want Hij zal zijn volk redden uit hun zonden.” Jozef aanvaardde het mysterie en deed wat er van hem gevraagd werd. Later verscheen hem weer een engel met de opdracht naar Egypte te vluchten en ook toen deed Jozef wat er van hem gevraagd werd. Jozef had niet alleen de moed zich te schikken. Hij had ook de creativiteit en verantwoordelijkheid om oplossingen te vinden. Dat was het geval toen er geen plaats in de herberg was en later toen het gezin naar Egypte moest vluchten. Hij speelde zijn onmisbare rol op de achtergrond. God had vertrouwen hem en koos hem uit deze rol te vervullen.

Vandaag vertelt het Evangelie ons over de opdracht van Jezus in de tempel. Zijn ouders zorgden ervoor dat de joodse voorschriften werden nageleefd. Hier in de pastorie van de Bonifatiuskerk staat een beeld van Jozef met twee tortels. Jozef zorgde ervoor dat Jezus een godsdienstige opvoeding kreeg. Hij zorgde ervoor dat Jezus opgroeide tot een joodse man. Jozef hoorde met verbazing wat Simeon over Jezus zei. En de woorden die Simeon tot Maria richtte zullen ook hem getroffen hebben: “uw eigen ziel zal door een zwaard worden doorboord.” Ook toen vroeg Jozef niet om een verklaring, maar accepteerde hij wat er gezegd werd. Daarna nam Jozef Jezus en Maria mee naar Nazareth om daar het Kind op te laten groeien en te laten groeien in wijsheid en kracht.

Sint Jozef vervulde zijn taak in het verborgene. Zo staat hij ook model voor de velen die ook in onze tijd hun goede werk doen zonder dat het de kranten haalt. Denk aan de vele mensen die in deze tijd van corona vitale beroepen uitoefenen. Zonder hen zou de maatschappij tot stilstand komen en zouden wij ons leven niet kunnen leiden. Denk ook aan de ouders en aan de leraren die in deze tijd de kinderen moeten leren met een crisis om te gaan, hoe ze de verstoring van hun normale leven moeten leren accepteren en hoe ze ook de kwetsbaarheid van het leven moeten leren aanvaarden.

In Sint Jozef heeft Jezus ervaren wat een liefhebbende vader is. In hem heeft Hij de afstraling van de liefde van God kunnen zien. Jozef heeft zijn taak met veel liefde uitgevoerd. Hij besefte dat liefde een kwestie van ontvangen en geven is. Liefde kent geen rechten en plichten. Liefde betekent volledige vrijheid. Liefde maakt het mogelijk te aanvaarden zonder te begrijpen. Liefde maakt ook moedig, creatief en verantwoordelijk. Dat alles kunnen wij leren van Sint Jozef en daarvoor is hij ook onze voorspraak. Amen.