Muren

Vijfentwintig jaar na de val van de Berlijnse muur bezocht Menno Bentveld een aantal muren die her en der in de wereld zijn opgetrokken. Dat leverde een serie fascinerende TV-uizendingen op. Wat brengt mensen ertoe muren op te trekken en zo het contact met andere mensen onmogelijk te maken? Bentveld heeft zich erover verbaasd. Soms kon hij enig begrip voor de murenbouwers opbrengen, maar het beeld dat blijft hangen, is dat van verbijstering.

Muren zijn cynische bouwwerken. Zij zijn bedoeld om anderen buiten te sluiten. Mensen die niet tot de eigen groep behoren, mogen het bestaan niet verstoren. Zij hebben niets positiefs te brengen en zorgen alleen maar voor problemen. Als de muur eenmaal is opgetrokken, wordt het nog erger. De ander wordt niet meer gezien. Zijn menselijkheid en zijn hoop en verlangen zijn niet meer zichtbaar. Zo verwordt de mens achter de muur tot een karikatuur. Gaandeweg raken de murenbouwers gevangen in hun eigen vooroordelen en hebben ze met de muur hun eigen gevangenis van cynisme gebouwd.

We zijn op weg naar Kerstmis. We vieren de komst van het Licht in de wereld, de geboorte van de Vredesvorst. Jezus Christus is gekomen om muren af te breken. Hij leert ons over onze vooroordelen heen te stappen en de waardigheid en eigenheid van iedere mens te zien. Mensen hebben elkaar nodig. Gelukkig worden we alleen in relatie met anderen en elke slechte relatie knaagt aan ons geluk. Met het wegstoppen van de ander door het optrekken van muren, verstoppen we ook dat knagende gevoel, maar daarmee is het niet verdwenen.

De muren van onze tijd zijn niet alleen fysieke bouwwerken. Ook met wetten en regels worden er onder meer door Nederland muren gebouwd en worden er mensen buitengesloten. Ook in onze persoonlijke situatie bouwen we op allerlei manieren muren om anderen buiten te sluiten. Geen enkel mens of land kan het leed van heel de wereld op zijn schouders nemen, maar dat wil niet zeggen dat we onze ogen er maar voor moeten sluiten door een muur om ons heen te bouwen.

In contact staan met mensen die anders zijn dan wij, levert een wezenlijke bijdrage aan ons eigen geluk. Het opent onze blik en bevrijdt ons van onze vooroordelen. Wij worden wijzer en rijker door met respect kennis te nemen van de ander en met hem een relatie op te bouwen. Door elkaar te leren kennen en te respecteren leveren we een wezenlijke bijdrage aan de vrede in de eigen leefomgeving en uiteindelijk aan de wereldvrede. Zo kan Kerstmis een feest van vrede op aarde worden.

Column in Telstar, 17 december 2014