Techniek

Zelf heb ik met veel plezier 25 jaar in de technische industrie gewerkt. Mijn ervaring is dat het tot stand brengen van concrete producten mensen voldoening geeft en dat het hen met trots vervuld. Later toen ik theologie studeerde heb ik dit werk leren zien als het zijn van een medewerker in Gods scheppende arbeid.

Caritas in veritate

In ‘Caritas in veritate’ schrijft paus Benedictus XVI onder de titel ‘De ontwikkeling van de volkeren en techniek’ een hoofdstuk over dit onderwerp. “De ontwikkeling van de mens komt niet tot groei als hij zich aanmatigt dat hij zijn eigen en enige schepper is. Op dezelfde wijze raakt de ontwikkeling van de volkeren uit de koers als de mensheid denkt zichzelf te kunnen herscheppen dankzij de ‘wonderen’ van de techniek. (…) Er dient onderstreept te worden dat de techniek een fenomeen is dat ten volle menselijk is en verbonden met de autonomie en de vrijheid van de mens. In de techniek komt de macht van de geest over de materie tot uitdrukking. (…) De techniek stelt ons in staat materie te beheersen, risico’s te verminderen, ons moeite te besparen, levensomstandigheden te verbeteren. De techniek is in overeenstemming met de wezenlijke roeping van de menselijke arbeid: in de techniek, als werk van zijn geest, herkent de mens zichzelf en verwezenlijkt hij zijn eigen mens-zijn. (…) De techniek heeft dus zijn plaats in de opdracht ‘de aarde te bewerken en te beheren’ (vgl. Gen, 2,15), die God de mens heeft toebedeeld. Zijn doel is de band tussen mens en milieu te versterken, die de spiegel van Gods scheppende liefde moet zijn.”

Gebruik van techniek

Paus Benedictus wijst erop dat bij het gebruik van techniek we ons niet mogen beperken tot de vraag naar het ‘hoe’, maar ook altijd de vraag naar het ‘waarom’ gesteld moet worden. De mens is geen slaaf van de techniek. “De techniek oefent een grote aantrekkingskracht uit op de mens, want ze bevrijdt hem van fysieke beperkingen en verbreedt zijn horizon. Maar de menselijke vrijheid is alleen zichzelf als ze op de betovering door de techniek reageert met beslissingen die het resultaat zijn van morele verantwoordelijkheid. Vandaar de dringende noodzaak om zich te vormen op het vlak van moreel verantwoord omgaan met techniek.”

Conclusie

Het uitgangspunt kan nooit zijn dat alles wat kan, ook moet. Het gebruik van techniek mag nooit in strijd zijn met de menselijke waardigheid. Het moet bijdragen aan de ontwikkeling van de mensheid: alle mensen en de gehele mens. Dat betekent dat het niet alleen gaat om materiële ontwikkeling, maar ook om geestelijke. Het gaat niet alleen om de individuele mens maar ook altijd om mensen in relatie met elkaar en in relatie met hun Schepper. De techniek is ons als een gave gegeven, voor het gebruik ervan dragen wij zelf de verantwoordelijkheid.