Vertrouwen

Wie kun je tegenwoordig nog vertrouwen? Sporters gebruiken verboden middelen. Bestuurders van scholen en woningbouwcorporaties vullen hun eigen zakken. Bankiers verkopen ons onbegrijpelijke producten. Politici houden zich niet aan hun beloftes. Kerkleiders doen niet wat ze zelf verkondigen. Wie kun je nog vertrouwen?

Volgens recent onderzoek is het vertrouwen dat wij in onze leiders hebben de afgelopen jaren sterk gedaald. Wantrouwen bedreigt de maatschappij. Het is een sluipend gevaar dat het functioneren van de samenleving ondermijnt. Om dit gevaar te bestrijden worden er toezichthouders aangesteld, steeds meer. Alles moet door onafhankelijke instanties gecontroleerd worden, want de slager die zijn eigen vlees keurt, is volgens politici en journalisten ongeveer het ergste wat er bestaat.

Maar wat is daar zo verkeerd aan? Ik ben erg blij met mijn slager. Ik vertrouw erop dat hij echt zelf het vlees keurt dat hij verkoopt. Ik weet zeker dat hij mij geen rotzooi wil verkopen en dat ik zeker niet met bedorven vlees de slagerij ga verlaten. Juist daarom ben ik vaste klant; niet omdat de Keuringsdienst van Waren zo nu en dan komt inspecteren. Overigens heet dat tegenwoordig de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit. Dat klinkt natuurlijk een stuk beter.

Al die autoriteiten hebben er niet voor kunnen zorgen dat het vertrouwen toeneemt. Nee, het neemt juist af. Hoe meer toezicht, hoe meer wantrouwen, want het zal toch niet voor niets zijn. Die toezichthouders zijn natuurlijk echt nodig. Iedere keer als er iets mis gaat, roepen journalisten en politici om het hardst dat er nog meer toezicht moet komen. Is er hier echt sprake van het spreekwoord: “Zoals de waard is, vertrouwt hij zijn gasten.”?

Waarom worden wie niet opgeroepen tot meer betrouwbaarheid? Hebben we dan helemaal geen vertrouwen in de mensheid? Is iedereen alleen maar tot het kwade geneigd en alleen gericht op het eigen gewin? Waarom niet een positiever mensbeeld? Wanneer je mensen vertrouwen geeft, word je over het algemeen beloond met een even positieve houding naar jou toe. Elkaar vertrouwen geven en elkaar daarin ook een beetje bij de les houden en steunen, dat bouwt op positieve wijze de samenleving op. Een samenleving zonder wantrouwen en achterdocht is veel prettiger om deel van uit te maken. Een samenleving gebouwd op vertrouwen is ook een stuk goedkoper. Weg met al die dure autoriteiten, inspecteurs en toezichthouders, gewoon betrouwbaar zijn en elkaar een beetje in de gaten houden.

Een ander gezegde wat ik veel hoor is: “dan ben je een dief van je eigen portemonnee”. Zo zou de bekende slager een dief van zijn eigen portemonnee als hij slechte kwaliteit vlees toch niet stiekem als eerste kwaliteit verkoopt. Ik geloof dat niet. Volgens mij is een maatschappij die gebouwd is op wantrouwen een dief van haar eigen portemonnee.

Column in Telstar, 6 februari 2013