Kies wijs!

Volgende week zijn de landelijke verkiezingen, dat had u ondertussen wel gemerkt. Wat gaan we stemmen? Steeds meer mensen zitten niet meer aan een bepaalde partij vastgebakken. De zwevende kiezer bepaalt elke keer weer opnieuw op wie hij deze keer gaat stemmen. Trouw aan een partij is aan het verdwijnen. Maar hoe blijf je ondertussen trouw aan je eigen idealen? Hoe stem je wijs, hoe stem je niet alleen met je hoofd maar ook met je hart?

Om een verstandige keuze te kunnen maken, zijn er vele kieswijzers op internet te vinden. Naast de kieswijzers die breed van opzet zijn, zijn er ook die zich beperken tot een bepaalde invalshoek. Ik kwam onder andere de volgende drie tegen: de levensbeschouwelijke kieswijzer, de vredesstemwijzer en de kieswijzer discriminatie en mensenrechten. Ze zijn de moeite van het opzoeken op internet waard. Dit zijn natuurlijk belangrijke invalshoeken maar iedereen laat ons ondertussen geloven dat het dit keer alleen gaat om de economische crisis en om Europa. Wat is daarin wijsheid van hoofd en hart? Die wijsheid zit zeker niet alleen in getallen over economische groei, inkomensontwikkeling en staatsschuld. Die wijsheid kijkt ook naar de gevolgen voor anderen. Het gaat om het algemeen belang en dat is wat anders dan het eigenbelang.

Een wijs oordeel houdt rekening met de gevolgen voor individuele mensen en voor groepen mensen in de verdrukking waar ook ter wereld. Gaat onze welvaart niet ten koste van de waardigheid van mensen doordat ze enkel gezien worden als arbeidskracht, als consument, als economisch begrip. Worden er geen mensen uitgesloten? Is er nog ruimte voor ontwikkeling? Kunnen jonge mensen zich ontwikkelen tot gelukkige goede mensen? En ook: kunnen volkeren zich ontwikkelen? Gaat onze welvaart niet ten koste van anderen in Nederland, in Europa of waar ook ter wereld? Zijn we bereid tot solidariteit? Het gaat ook om de gevolgen voor vrede en veiligheid. Leidt onze honger naar grondstoffen niet tot oorlog en geweld in ontwikkelingslanden? Een ander criterium is de duurzaamheid. Gaat onze welvaart niet ten koste van het voortbestaan van deze wereld en dus ten koste van de komende generaties?

Het is zo gemakkelijk nog niet om zwevende kiezer te zijn. Je moet echt goed nadenken over de toekomst van de wereld en je eigen positie daarin. Veel makkelijker is het als je je vertrouwen aan een partij kunt geven: een partij met duidelijke idealen en een partij die kunt vertrouwen en waarvan je weet dat ze daar al deze belangen zorgvuldig afwegen. Hoe dan ook: ik wens u volgende week veel wijsheid bij het uitbrengen van uw stem. En tenslotte: luister naar uw hart en niet alleen naar uw eigen portemonnee. En wees niet bang: angst is een slechte raadgever!

Column in Telstar, 5 september 2012