De hemel geeft, wie vangt die heeft; Joh 6,1-69

Vijf zondagen achter elkaar lezen we uit het verhaal over de broodvermenigvuldiging. Johannes besteedt veel aandacht aan dit verhaal. Bij de andere evangelisten wordt alleen de gebeurtenis verteld. Johannes verhaalt ook over de gevolgen ervan. Hij vertelt uitvoerig over de reacties van de mensen en over de uitleg die Jezus geeft.

Laten we het verhaal nog even op een rij zetten. Op de 17^e zondag horen we hoe Jezus met vijf broden en twee vissen een hele menigte te eten geeft. De week daarop wordt verteld hoe een enthousiaste menigte Jezus volgt. Jezus legt hen uit dat het niet gaat om brood dat vergaat, maar om brood uit de hemel. Het brood uit de hemel geeft leven aan de wereld. Jezus is zelf het brood des levens.

Op de 19^e zondag horen we hoe de uitleg van Jezus leidt tot gemor onder de joden. De mensen accepteren de gevolgen van de uitleg van Jezus niet. Er ontstaat verwijdering tussen Jezus en zijn toehoorders. Ze zijn niet bereid Hem in zijn uitleg te volgen. Een zondag later zet Jezus de zaak op scherp. Hij heeft het niet meer over brood. Nee, het gaat over het eten en drinken van zijn vlees en bloed. Hierdoor wordt de verdeeldheid nog groter. Zijn vlees en bloed eten en drinken is toch onmogelijk. Op de 21^e zondag horen we hoe dit ook vele leerlingen te ver gaat. De taal, de woorden die Jezus spreekt, stuit hen tegen de borst. Ze kunnen het niet aanhoren. Ze begrijpen er helemaal niets van. Zij keren zich af van Jezus. Alleen de twaalf blijven over.

Een rode draad in het verhaal is: de bereidheid om Jezus te volgen. Jezus volgen, dat is geen kwestie van begrijpen wat Hij zegt, niet een kwestie van het verhaal snappen, het systeem doorgronden. Het is eerder het tegenovergestelde. Jezus volgen is geen zaak van begrijpen maar van aanvaarden: het aan te durven, dat je door Hem geleid wordt, dat je binnengeleid wordt in een wonderlijke wereld, in het mysterie. Dat begint al met de leerlingen die vijf broden en twee vissen moeten uitdelen aan duizenden mensen.

Jezus laat ons zien dat je nooit te weinig hebt om te kunnen delen. Alles wat je hebt, is een gave en kun je dus doorgeven, hoe weinig het ook is. Dit geldt bovenal voor de liefde en het geluk, gaven die God ons geeft. Wij worden opgeroepen heel ons leven met anderen te delen. Zelfs ons verdriet, onze pijn en onze teleurstellingen mogen wij delen met anderen. Delen geeft meer liefde en meer geluk. Delen geeft leven.

De wereld waarin Jezus ons binnenleidt is een wereld van overvloed: Gods genade en zijn liefde voor ons zijn grenzeloos. En dat alles wordt ons gegeven, gratis en om niet. Maar toch wordt het niet door ieder ontvangen. Wie het niet ziet, wie het niet wil geloven, wie blind is voor Gods grootheid en goedheid: het gaat aan hem voorbij.

Ik moest denken aan een uitspraak die ik hoorde van Fedor den Hertog, de vroegere wielrenner. Hij beloofde een groot renner te worden, maar door een ernstig ongeluk is dat er niet van gekomen. Vorig jaar is hij aan kanker overleden. Hem hoorde ik in een interview met Mart Smeets zeggen: “De hemel geeft, wie vangt die heeft.” Een oud gezegde: hij leefde ernaar, het was zijn levensmotto. Hij was met zijn racefiets in volle vaart tegen een auto aangereden. Dat was hem bijna fataal geworden. Door dit ongeluk was zijn kijk op het leven radicaal veranderd. Wie open staat voor de mogelijkheden, die de hemel biedt, kan alle moeilijkheden overwinnen. Wie er aan meewerkt, blijft niet met lege handen achter: de hemel geeft, wie vangt die heeft. Het ging daarbij om geheel andere zaken dan waar de meesten aan denken. En het gaat hier al helemaal niet over ‘mag ik effe vangen’.

Wie ervoor open staat en ontvankelijk is, die krijgt telkens weer en telkens meer. Wie zich ervoor afsluit, krijgt helemaal niets en hem wordt alle hoop ontnomen. Ontvankelijk zijn, het mysterie aanvaarden, bereid zijn Jezus te volgen, houdt in Hem te aanvaarden zoals Hij is. Wij kunnen Jezus niet bezitten, niet hebben: Jezus is. Jezus zegt: “Ik ben…” Wij kunnen Jezus niet naar onze eigen wensen en verwachtingen modelleren. Wij kunnen God niet voor ons eigen karretje spannen. Wij kunnen het mysterie niet onderbrengen in een systeem. Het geluk is niet met een verzekeringspolis en een banksaldo te garanderen.

Willen wij werkelijk tot leven komen, moeten wij kunnen ontvangen. We moeten bereid zijn het offer te aanvaarden dat Jezus voor ons gebracht heeft. Zijn vlees eten en zijn bloed drinken is zijn offer aanvaarden. In Hem geloven is op Hem vertrouwen. Het is precies op dit punt waar de mensen afhaken. De joden haakten af, vele leerlingen haakten af en nog steeds haken mensen af omdat dit de consequentie is. Je erkent je afhankelijkheid. Je aanvaardt dat je het niet op eigen kracht kunt. Je erkent dat alles wat je bent, niet je eigen verdienste is, maar dat het je gegeven wordt, telkens weer. Het is nooit je bezit.

Fedor den Hertog heeft dit beseft, hij zag het en het maakte hem gelukkig ondanks alle tegenslag die hij heeft gehad.

Op God vertrouwen, ons leven verbinden met het leven van Jezus en daardoor leven zoals Hij deed, dat opent de weg naar geluk, dat doet werkelijk leven. Het is een kwestie van leven en dood. Het opent ook de weg naar verrijzenis en eeuwig leven. “Voorwaar, Ik zeg u: als gij het vlees van de Mensenzoon niet eet en zijn bloed niet drinkt, hebt gij het leven niet in u. Wie mijn vlees eet en mijn bloed drinkt, heeft eeuwig leven en Ik zal hem doen opstaan op de laatste dag.”

Velen zien het niet. Zij zijn niet in staat te geloven. Ook het geloof is een gave. Ook geloven doe je niet op eigen kracht. Je kunt je er tegen verzetten, Je kunt je er ook voor openstellen, maar je kunt het niet zelf bewerkstelligen. Jezus zegt: “Niemand kan tot Mij komen, als het hem niet door de Vader is gegeven.”

Ook ons wordt gevraagd: “Wilt ook gij soms weggaan?” Zijn wij in staat te geloven en Jezus te aanvaarden als onze Redder en Verlosser? Zijn wij in staat om met Petrus te antwoorden: “Heer, naar wie zouden wij gaan? Uw woorden zijn woorden van eeuwig leven en wij geloven en weten dat Gij de Heilige Gods zijt.” Amen.