Water, een eerste levensbehoefte voor iedereen

De vrouw bij de put vraagt Jezus om levend water, zodat zij nooit meer dorst zal krijgen (Joh 4,15). Het gaat hier over water in de gewone betekenis van drinkwater en over water in de symbolische betekenis van genade en heil. Water is levengevend. Wij hebben water nodig voor ons lichamelijk bestaan en ook voor ons geestelijk leven.

In Nederland zijn wij meer bekend met de strijd tegen het water dan met een watertekort. Afgelopen zomer was in die zin duidelijk een uitzonderingssituatie. In de streek waar Jezus rondtrok, was en is dat nog steeds anders. Ook wereldwijd hebben velen met een watertekort te maken en is er steeds meer sprake van strijd om water. Meer dan een miljard mensen wonen in gebieden met waterschaarste. De eindige hoeveelheid zoet water is mogelijk een veel groter probleem dan het duurzaam opwekken van energie.

Met de in 2015 verschenen encycliek Laudato si’ roept paus Franciscus iedereen op “tot bescherming van ons gemeenschappelijke huis” en “te zoeken naar een duurzame en integrale ontwikkeling”. Alles hangt met elkaar samen. De mens is deel van de schepping, is ervan afhankelijk en draagt er verantwoordelijkheid voor. De schepping is er voor alle mensen, nu en in de toekomst. Zij is ons gegeven om te gebruiken; niet om te verbruiken. Haar bewerken en met respect beheren betekent, dat we haar verder mogen ontwikkelen maar haar ook moeten verzorgen en beschermen.

De paus wijst erop dat het bovenal een verdelingsvraagstuk is: “Door alles te wijten aan de bevolkingsgroei in plaats van aan een extreem en selectief consumentisme door enkelen, weigert men de problemen onder ogen te zien.” Ondanks politici die beweren dat we onze huidige leefstijl kunnen voortzetten, zijn er ondertussen steeds meer mensen die denken zoals de paus, die pleit voor een holistische en allesomvattende visie. “Vrede, gerechtigheid en behoud van de schepping zijn drie absoluut met elkaar verbonden thema’s.” Het gaat om een integrale ecologie. Het zelfgerichte consumentisme gaat ten koste van anderen en ten koste van de schepping. De paus roept op tot een ecologische spiritualiteit, “een levensstijl die vervuld is van diepe vreugde, vrij van de obsessie voor het consumeren”. Soberheid maakt vrij.

De waterschaarste is een verdelingsprobleem. De hoeveelheid zoet water is beperkt. Per wereldburger is er ongeveer 2000 liter water beschikbaar. In Nederland gebruiken we nu gemiddeld het dubbele. Het overgrote deel daarvan is onzichtbaar. Het gaat de productie van voedsel en vooral naar de productie van dierlijke producten. Ook de productie van elektriciteit met fossiele brandstoffen kost veel water en elektriciteit is nodig voor vrijwel alle producten die wij kopen. Willen we ons watergebruik werkelijk halveren dan is soberheid de aangewezen weg.

In februari 2019 gepubliceerd in Kerk aan de Vliet jaargang 3, nummer 1.

Zie ook: De mens is geen plaag