Consumptie

Veel aandacht wordt er besteed aan de gevolgen van consumptie voor de consument. Voeden wij ons wel op een gezonde wijze: worden we niet te dik, worden we er op den duur niet ziek van? De bescherming van de consument krijgt terecht veel aandacht. Wordt hij goed voorgelicht over wat hij koopt en betaalt hij niet teveel? De sociale leer van de Kerk heeft meer aandacht voor de gevolgen van consumptie voor anderen dan de consument. Iets kopen is niet alleen een economische, maar ook altijd een morele handeling. Consumenten hebben ook een sociale verantwoordelijkheid.

Producent

Betalen we een eerlijke prijs? Inderdaad teveel betalen is niet prettig, maar ontvangt de producent een eerlijke prijs voor zijn inspanning? Verdient hij voldoende om van te leven en zijn gezin te onderhouden? Ook dat zijn overwegingen die aan de orde zijn als we spreken over een eerlijke prijs. Als consument sta je aan het einde van een productieketen. Hoe ziet die keten eruit? Gebeuren daarin zaken die verwerpelijk zijn of worden er verwerpelijke structuren door in stand gehouden, zoals kinderarbeid of dictatuur?

Milieu

Een andere zorg is het milieu. Gebruiken of verbruiken wij met onze consumptie de Schepping? De aarde is in staat om iedereen te voeden, maar delfstoffen zijn slechts in beperkte mate aanwezig. Als er geen recycling plaatsvindt, is er sprake van verbruik. Vele afvalstoffen vervuilen het milieu en veroorzaken ongewenste klimaatveranderingen. Lang niet alle consequenties zijn aan de consument bekend en vele zaken zijn tamelijk ingewikkeld, maar gelukkig zijn er allerlei keurmerken ontwikkeld. Als consument kunnen we meer doen dan we vaak denken. Dat geldt zowel het milieu als de productieketen. Voor producenten biedt het principe van ‘cradle to cradle’ (wieg tot wieg) mogelijkheden om hun verantwoordelijkheid te nemen voor de gehele levensduur van een product: van productie tot en met recycling.

Economie van delen

Een recente ontwikkeling is de ‘economie van delen’: je hoeft niet perse dingen in je bezit te hebben om ze te kunnen gebruiken. Hoeveel apparaten hebben we niet in huis die we maar zo nu en dan gebruiken? De opkomst van internet biedt hier geheel nieuwe mogelijkheden. Het stelt mensen in staat producten onderling te delen, te ruilen of te huren zonder alles zelf in bezit te moeten hebben. In de lease-economie least de consument het product van de producent. Doordat de producent eigenaar blijft, zal hij het artikel zo ontwerpen dat het ook recyclebaar is. Ons geluk moeten we niet zoeken in het bezitten van aardse goederen, ons geluk ligt naast in het immateriële ook in het genieten van de Schepping, van haar vruchten en van alle het goede dat door mensenhanden wordt voortgebracht. Voor economen ligt er de uitdaging een economie te ontwerpen waarin groei niet noodzakelijk is.