Wees heilig; Lv 19,1-2.17-18; 1 Kor 3,16-23; Mt 5,38-48

Drie weken geleden lazen we de Zaligsprekingen, het begin van de Bergrede, de grote toespraak die Jezus houdt aan het begin van zijn openbare leven. Daarna riep Jezus ons op licht der wereld en zout der aarde te zijn. Vorige week ging het over de radicaliteit die Jezus van ons vraagt, als wij zijn leerlingen willen zijn. De lezing van vandaag is daar een vervolg op.

Vandaag eindigen we met de oproep: “Weest dus volmaakt, zoals uw Vader in de hemel volmaakt is.” Dit zou de slotzin van de toespraak van Jezus kunnen zijn, maar dat is niet het geval. Jezus gaat nog verder met zijn toespraak. Ook de lezing van Aswoensdag over bidden en vasten komt uit de Bergrede. Jezus geeft ons de woorden van het Onze Vader. Hij leert ons dat we niet twee heren kunnen dienen en dat we ons niet druk moeten maken over onze aardse beslommeringen. Ook de gelijkenis van de splinter in het oog van de naaste en de balk in onze eigen oog, en de gelijkenis van het huis op de rots en nog meer zijn onderdeel van de Bergrede.

De oproep: “Weest dus volmaakt, zoals uw Vader in de hemel volmaakt is.” is niet de slotzin van de Bergrede, maar staat wel centraal. Deze centrale plaatsing maakt dat de hele toespraak draait om deze oproep. Deze oproep van Jezus komt overeen met de oproep uit het Oude Testament. In de eerste lezing het boek Leviticus hoorden we: “Wees heilig, want Ik, de Heer uw God, ben heilig.”

Woorden als ‘volmaakt’ en ‘heilig’ zullen we niet snel op onszelf betrekken. Het zijn grote woorden, begrippen die niet voor ons zijn bedoeld. In onze streken vindt men gewoon doen al gauw gek genoeg. Paus Franciscus schrijft hierover het volgende in ‘Verheugt u en juicht’. “Jezus legde met grote eenvoud uit wat het betekent om heilig te zijn. Hij deed dit toen Hij ons de zaligsprekingen gaf. De zaligsprekingen zijn als de identiteitskaart van de christen.” “Het woord ‘gelukkig’ of ‘zalig’ wordt zo een synoniem voor ‘heilig’. Het geeft uitdrukking aan het feit dat zij die God trouw zijn en zijn woord naleven, door hun zelfgave het werkelijke geluk verkrijgen.” De paus maakt ons duidelijk dat we de grote woorden ‘volmaakt’ en ‘heilig’ juist wel op onszelf mogen en moeten betrekken. Hij schrijft dat heiligheid tot een beter en menselijker leven leidt: “Wees niet bang voor heiligheid. Zij ontneemt je geen energie, vitaliteit of vreugde. In tegendeel, je wordt wat de Vader bedoelde toen Hij je schiep, en je zult trouw aan jezelf zijn.”

Het gaat om het leven van alledag, om het goed doen van de gewone dingen. Iedereen is geroepen zijn leven op zijn eigen wijze goed te leven. Heiligheid leidt echter niet tot een middelmatig en rustig leven. De paus schrijft: “Verlies de moed niet, want de kracht van de heilige Geest stelt je hiertoe in staat. Uiteindelijk is heiligheid de vrucht van de heilige Geest in je leven.” Het is zoals Paulus schrijft: “Weet gij niet, dat gij Gods tempel zijt en dat de Geest van God in u woont? (…) Want de tempel van God is heilig, en die tempel zijt gij.” De heilige Geest is ons nabij. Hij is onze Helper in alles. Hij maakt ons heilig.

Paulus schrijft ook: “De wijsheid van deze wereld is dwaasheid voor God.” De weg van de heiligheid is een weg die tegen de stroom in gaat. De weg van Jezus volgen, het pad van de heiligheid gaan, betekent dat je je niet laat verleiden en dat je anders durft te zijn.  Het betekent dat je een andere mening durft te hebben als het gaat om mensen in de verdrukking en dat je durft op te komen voor de rechten van de armen en de mensen in nood. Het betekent dat je weet dat alle mensen je broeders en zusters zijn. Dit zijn ook de boodschappen van Jezus in de Bergrede. Jezus kiest voor de radicaliteit van de liefde. Liefde is mateloos en onbegrensd. Liefde kent geen ‘ja maar’. Dat is de weg die Jezus ons voorhoudt. Hij zegt ons: “Ik zeg u: bemint uw vijanden en bidt voor wie u vervolgen.”

Liefde is ook barmhartigheid. We mogen met vallen en opstaan leerlingen van Jezus zijn. We mogen grote idealen hebben en ons er tegelijkertijd van bewust zijn, dat de lat hoog ligt en het lang niet altijd lukt aan onze idealen te voldoen. Op de eerste plaats gaat het om ons streven. Wij mogen ons voortdurende oefenen in heiligheid, in gelukkig zijn. Een leerling van Jezus is nooit te oud om te leren. Gaandeweg maken wij ons een heilige levenswijze eigen. Gaandeweg worden we gelukkige mensen. Het is de heilige Geest die ons gaande houdt. Jezus heeft ons de Geest van liefde en waarheid gegeven om heilige en gelukkige mensen te worden. Met de woorden van Paulus: Wij zijn van Christus en Christus is van God. Amen.