Generatie Vrede; Am 8,4-7; 1 Tim 2,1-8; Lc 16,1-13

Al zevenenzeventig jaar leven we in dit deel van de wereld in vrede. De meesten van ons hebben geen eigen herinneringen aan oorlog en het aantal mensen dat hier oorlog heeft meegemaakt, wordt steeds kleiner. In die zin zijn we er aan gewend geraakt in vrede te leven. De vorming van de Europese Unie is het grote vredesproject van onze tijd. Dit vredesproject is vruchtbaar gebleken. Maar dit is geen reden om zelfgenoegzaam achterover te leunen. Werken aan vrede is een opdracht die voortdurend de aandacht vraagt.

Vrede is niet vanzelfsprekend. Oekraïne, Jemen, Palestina, Zuid-Soedan noem maar op. Overal ter wereld zijn miljoenen mensen op de vlucht. De Nederlandse vredesbeweging PAX roept ons op tot het vormen van een Generatie Vrede. Een Generatie Vrede bestaande uit jong en oud, een Generatie Vrede die mensen van verschillende huidskleur, gender en klasse met elkaar verbindt, een Generatie Vrede die zich inzet voor een vreedzame wereld.

Momenteel is er een groep parochianen van de federatie Vlietstreek die teksten van de heilige Titus Brandsma leest en bespreekt. Afgelopen week lazen we zijn toespraak die hij in 1931 hield over vrede en vredelievendheid. Op dat moment lag de herinnering aan de Eerste Wereldoorlog nog vers in het geheugen en fascisme en nationaalsocialisme waren duidelijk in opkomst.

Titus Brandsma verzet zich tegen de gedachte dat alleen oorlog tot vrede kan leiden. Het mag niet zo zijn dat in onze wereld het recht van de sterkste geldt. Hij constateert dat het ontbreekt aan liefde voor de vrede. Hij zegt: “Men meent, neen, men verkondigt het openlijk, dat men in de maatschappij met beginselen van vrede en liefde niets begint, dat men in den strijd om het bestaan sterk moet zijn en zich steeds sterker moet maken omdat de macht van den sterkste het recht schept.” Titus Brandsma constateert dat oorlog vaak voortkomt uit maatschappelijke situaties waarin men geen uitweg meer ziet. Hij zegt: “Wil men den oorlog voorkomen, dan zal het noodig zijn, dat de maatschappij zich anders instelt. (…) De eigenliefde en de hebzucht zijn de grote kwalen van deze tijd en de diepste oorzaken van den oorlog. Daartegen moeten wij stelling nemen. Dan alleen kunnen we vruchtbaar vredeswerk verrichten.”

Deze woorden van Titus Brandsma zijn nog steeds actueel. Het zijn woorden van alle tijden. Zevenhonderdvijftig jaar voor Christus trad de profeet Amos op. Hij verzette zich tegen de sociale misstanden in Israël. Jezus wijst op het belang van betrouwbaarheid en rechtvaardigheid. “Wie betrouwbaar is in het kleinste is ook betrouwbaar in het grote; en wie onrechtvaardig is in het kleinste is ook onrechtvaardig in het grote. (…) Geen knecht kan twee heren dienen… Gij kunt niet God dienen en de mammon.” Vrede en rechtvaardigheid zijn nauw met elkaar verbonden. Werken aan de vrede begint met werken aan de rechtvaardigheid. Alleen een rechtvaardige verdeling van de aardse goederen, alleen een rechtvaardige verdeling van de vruchten van de aarde maakt het mogelijk tot werkelijke vrede te komen.

Een vredeswens is ook altijd een liefdesverklaring. We kunnen elkaar geen vrede wensen zonder elkaar te respecteren, zonder elkaars menselijke waardigheid te erkennen. We kunnen elkaar geen vrede wensen zonder van elkaar te houden. Streven naar vrede vraagt om bekering. Het vraagt om af te zien van zelfgerichtheid en eigenbelang. Alleen als we bereid zijn elkaar werkelijk ruimte te bieden kunnen we herauten en apostelen van vrede zijn. Paulus schrijft aan Timoteüs dat hij is aangesteld als heraut en apostel van Jezus Christus. Hij is aangesteld om de boodschap van Jezus te verkondigen.

Bij de geboorte van Jezus zongen de engelen: “Eer aan God in den hoge en op aarde vrede onder de mensen in wie Hij welbehagen heeft.” (Lc 2,14) Na zijn verrijzenis begroet Jezus de apostelen met: ‘Vrede zij u.” (Joh 20,20). Jezus is de vredeskoning. Eerder zei Hij: “Vrede laat Ik u na; mijn vrede geeft ik u. Niet zoals de wereld die geeft, geef Ik hem u.” (Joh 14,27) De vrede van Jezus is niet de vrede van de oorlog. De vrede van Jezus is de vrede van de liefde en van de rechtvaardigheid. Van die vrede mogen wij herauten en apostelen zijn. Amen.