God, mens, schepping; Jr 20,7-9; Mt 16,21-27

De afgelopen weken was telkens de vraag aan de orde: wie is Jezus? Vier weken geleden op de berg Tabor klonk er een stem uit de hemel: “Dit is mijn Zoon, de Welbeminde.” De week daarop liep Jezus over het water en was er een storm op het meer. De leerlingen zeiden: “Waarlijk, Gij zijt de Zoon van God.” Twee weken geleden noemde de Kananeese vrouw Jezus: “Heer, Zoon van David”. Vorige week hoorden we Petrus zeggen: “Gij zijt de Christus, de Zoon van de levende God.” Ondertussen noemt Jezus – zoals ook vandaag – zichzelf de Mensenzoon. We zien hoe de leerlingen ontdekken dat Jezus meer is dan alleen maar een gewoon mens. Dit is ook wat Jezus zelf met de titel Mensenzoon aangeeft.

Petrus denkt dat hij het begrijpt, maar dat valt tegen. Petrus kan zich niet voorstellen dat de Zoon van God wordt berecht door menselijke rechters en dat Hij veroordeeld wordt en zal lijden en sterven. Petrus denkt op menselijke wijze over het goddelijke. Daarmee wordt Petrus de spreekbuis van het kwaad, van de duivel. Petrus verzet zich zo tegen dat wat God wil. God heeft zijn Zoon gezonden om mens te zijn zoals wij. Als mens maakt Jezus net als wij deel uit van de schepping. In Jezus wordt duidelijk hoe alles met elkaar verbonden is en alles met elkaar samenhangt. Het een kan niet zonder het andere. Zonder dood is er geen verrijzenis.

De liefde van de Schepper voor zijn schepping is zo groot, het werk van zijn handen is zo met Hem verbonden, dat de Schepper zelf schepsel heeft willen worden. De Schepper is opgegaan in zijn schepping. “Het Woord is vlees geworden en heeft onder ons gewoond.” (Joh 1,14) “Zozeer immers heeft God de wereld liefgehad, dat Hij Zijn eniggeboren Zoon heeft gegeven, opdat al wie in Hem gelooft niet verloren zal gaan, maar eeuwig leven zal hebben.” (Joh 3,16) Paulus schrijft aan de Romeinen: “Ook de schepping zal verlost worden uit de slavernij der vergankelijkheid en delen in de glorierijke vrijheid van de kinderen Gods.” (Rom 8,21) Met de menswording van Jezus Christus is niet alleen de mens maar heel de schepping verlost en vervuld van goddelijke glorie en goddelijke genade.

Franciscus van Assisi bezingt met zijn Zonnelied de relatie tussen God en zijn schepping en de relatie van de schepselen met elkaar. Hij noemt de zon zijn broeder en de aarde zijn zuster en moeder. Franciscus weet zich innig verbonden met de schepping. Samen met alle schepselen, samen met heel de schepping looft en eert Franciscus zijn Schepper, de Allerhoogste.

God wil de verbondenheid van alle schepselen met elkaar, want zij zijn allen in Christus met Hem verbonden. Paus Franciscus schrijft in zijn encycliek Laudato si’ dat alles samenhangt. Alles, heel de schepping is bedoeld één harmonieus geheel te vormen. De mens is deel van de schepping. Hij is ervan afhankelijk en draagt er verantwoordelijkheid voor. De schepping is aan de mens gegeven om haar te bewerken en te beheren. Maar de harmonie tussen de Schepper, de mensheid en de schepping als geheel is verstoord doordat wij mensen ons aanmatigen de plaats van God in te nemen en weigeren onze beperkingen als schepselen te erkennen. De schepping is ons niet gegeven om haar te beheersen en haar aan onze wil te onderwerpen. Zij is ons gegeven om te gebruiken; niet om te verbruiken. Zij is ons gegeven om haar door te geven aan de volgende generaties. De schepping bewerken en met respect beheren betekent, dat we haar verder mogen ontwikkelen maar haar ook moeten verzorgen en beschermen.

Ter gelegenheid van de wereldgebedsdag voor het behoud van de schepping schrijft de patriarch van Constantinopel Bartholomaios: “Het is duidelijk dat de vervorming en de verwoesting van de natuurlijke leefomgeving een direct gevolg is van een specifiek model van economische vooruitgang, dat onverschillig is voor de ecologische consequenties.” Hij hekelt het kortetermijndenken dat slechts uit is op de verhoging van de levensstandaard in sommige delen van de wereld.

Net als Petrus laten wij ons vaak leiden door onze menselijke overwegingen. De korte termijn gaat daarbij meestal voor de lange termijn. Jezus roept ons op een radicale keuze te maken: “Wie mijn volgeling wil zijn, moet Mij volgen door zichzelf te verloochenen en zijn kruis op te nemen.” Dat klinkt alles behalve aantrekkelijk. De profeet Jeremia beklaagt zich bij God. Nadat hij allerlei onheil heeft geprofeteerd, is zijn positie niet benijdenswaardig. Hij wordt uitgelachen en bespot. Het woord van de Heer brengt hem schande en smaad. Ook nu roept de boodschap van het Evangelie veel weerstand op. Ook de oproep tot zorg voor de schepping is geen vrolijke boodschap. Het vraagt dat wij ons werkelijk bezinnen op wat voor ons van waarde is.

Paus Franciscus en patriarch Bartholomaios van de orthodoxe Kerk roepen ons op tot een ecologische bekering. Zij roepen ons op af te zien van onze de schepping verkwistende levensstijl. Het gaat om de overtuiging ‘minder is meer’. Soberheid maakt vrij. Echter niemand is in staat tot een leven van soberheid en tevredenheid, als hij of zij niet in vrede met zichzelf leeft. Deze innerlijke vrede vinden we alleen bij God en in zijn liefde voor ons. Amen.