Vrede verbindt; Nu 11,25-29; Jak 5,1-6; Mc 9,38-43.45.47-48

Vrede verbindt! Vrede en verbondenheid zijn begrippen die bij elkaar horen. Vrede is meer dan het ontbreken van oorlog. Vrede staat voor liefdevolle verbondenheid van mensen met elkaar.

In de lezingen van vandaag horen we hoe snel wij geneigd zijn ons juist van elkaar af te keren. Mozes wordt gevraagd in te grijpen, omdat Eldad en Medad profeteren zonder dat zij daartoe aangesteld zijn. Zonder bevoegd te zijn verkondigen zij het Woord Gods. In het Evangelie een soortgelijk verhaal. Johannes wil iemand tegenhouden duivels uit te drijven in de naam van Jezus zonder dat hij een volgeling is. Deze man probeert het kwaad uit de wereld te verdrijven. De reacties van Mozes en van Jezus zijn anders dan de vragenstellers verwachten. Beiden reageren juist positief.

Mozes wil het liefste dat iedereen over God spreekt en zijn Woord verkondigt. En Jezus zegt: “Wie niet tegen ons is, is voor ons.” Hiermee schopt Jezus behoorlijk tegen de schenen van zijn leerlingen, want in hun menselijk denken past dit helemaal niet. Voor de meeste mensen is het omgekeerde waar: “Wie niet voor ons is, is tegen ons.” Wij mensen houden van duidelijkheid. Het is zwart of het is wit. Iemand is goed of hij is fout. Dat maakt de wereld lekker overzichtelijk. Wij hebben ook de neiging meer aandacht te hebben voor verschillen tussen mensen dan voor overeenkomsten. We horen dat ook in de discussie over de vluchtelingen. Zij worden afgewezen vanwege hun geloof en de jonge mannen worden afgeschilderd als monsters.

Jezus houdt ons voor dat het niet goed is zo te denken. Wij moeten loskomen van onze angsten en vooroordelen. Het is nodig dat we het gesprek met elkaar aangaan en zo bruggen bouwen. Paus Franciscus schrijft in Evangelii gaudium dat de dialoog tussen de verschillende volkeren, culturen en religies nodig is om tot vrede te komen. Hij schrijft: “Evangelisatie omvat de weg van de dialoog. (…) De Kerk verkondigt het ‘Evangelie van vrede’ (Ef 6,15) en wenst samen te werken met alle nationale en internationale autoriteiten om voor dit immense universele goed zorg te dragen. (…) De nieuwe evangelisatie vraagt van iedere gedoopte om een vredestichter te zijn.” (EV 238-239)

Ook afgelopen week riep de paus in Amerika op tot ontmoeting en dialoog. De bisschoppen van Amerika riep hij op tot authentieke dialoog. “Je zult niet ver komen met het bouwen van muren. Zo gaat het niet. Mensen moeten eerst naar elkaar kunnen luisteren. Je zult niets bereiken door iemand schaakmat te zetten.” Volgens de paus gaat het om ontmoeting en dialoog. Dat is onze methode. Het gaat niet om scherpzinnige strategie, maar om vertrouwen op God, die ons altijd zijn liefde aanbiedt. De paus zegt: “Wij zijn behartigers van de cultuur van ontmoeting. (…) Ik zal nooit moe worden jullie aan te moedigen tot dialoog zonder angst.”

Overal in ons leven is ontmoeting en dialoog noodzakelijk. Dat geldt binnen onze gezinnen en onze vriendenkringen. Dat geldt op ons werk en in onze buurt. Dat geldt ook in de politiek: lokaal en wereldwijd.

Jakobus wijst ons in zijn brief op onze hebzucht en onrechtvaardigheid. Gerechtigheid en vrede zijn nauw met elkaar verbonden. Om vrede te kunnen bereiken is gerechtigheid een voorwaarde. Onze zelfgerichtheid is een basis voor ongerechtigheid elders in de wereld. Onze zelfgerichtheid veroorzaakt elders oorlog en geweld.

Het vluchtelingenprobleem is niet een eenvoudig op te lossen probleem. Iedere mens heeft recht op een menswaardig bestaan. Iedere mens in nood vraagt om onze hulp. Daar staat tegenover dat ook de gemeenschappen die mensen overal ter wereld vormen van waarde zijn en niet grootscheeps verstoord mogen worden. Dit vraagt dat wij ons niet laten leiden door onze onderbuikgevoelens en door onze angst voor de vreemdeling en het vreemde. Hier wordt werkelijk liefde en wijsheid van ons gevraagd. Dit vraagt van ons dat we de weg gaan van ontmoeting en dialoog. Als wij in de vluchteling de medemens ontmoeten en als wij zo ervaren dat hij geen bedreiging voor is, zal zijn aanwezigheid ook onze gemeenschap niet verstoren.

In de encycliek over het milieu en over duurzaamheid Laudato si’ schrijft de paus dat alles met elkaar verbonden is. De zorg voor de schepping, de eerlijke verdeling van de rijkdom, het respect voor het leven van iedere mens en de wereldvrede, alles hangt met elkaar samen. Alleen langs de weg van ontmoeting en dialoog helpen wij de mensheid en onze wereld verder. Alleen met ontmoeting en dialoog dragen wij bij aan het Rijk Gods. Met ontmoeting en dialoog brengen wij vrede in de wereld en in onszelf. Amen.