Vluchtelingen, vrede en gerechtigheid; Ws 2,12.17-20; Jak 3,16-18;4,1-3; Mc 9,20-37

De apostel Jakobus leert ons in zijn brief, dat de wijsheid van omhoog vredelievend is. De wijsheid van omhoog is het Woord van God dat mens geworden is. Het is Jezus Christus die ons de vrede brengt. Hij is de Vredesvorst. Jakobus maakt ons duidelijk dat het onze hartstochten zijn die de vrede telkens weer verstoren. Het is onze menselijke onvolmaaktheid, onze zondigheid die oorlog en geweld in de wereld brengen. Dat geldt zowel voor onze persoonlijke leefomgeving als voor de wereld als geheel.

Afgelopen week hoorden we in de Tweede Kamer bij de algemene beschouwingen hoe sommige politici onrust en verdeeldheid proberen te scheppen. Met de woorden van Jakobus: “Waar naijver en eerzucht heersen, daar treft men ook onrust aan en allerlei minderwaardige praktijken.” Vals inspelen op de angst en zorgen van mensen, vluchtelingen als monsters afschilderen en mensen afwijzen vanwege hun geloof zijn inderdaad minderwaardige praktijken. Ook elders in Europa wordt er tegen vluchtelingen opgetreden op een manier die christenen onwaardig is. Het is werkelijk mensonterend hoe er met mensen wordt omgegaan. Welk christendom wordt hier in Godsnaam verdedigd?

Het vluchtelingenprobleem is niet een eenvoudig op te lossen probleem. Iedere mens heeft recht op een menswaardig bestaan. Iedere mens in nood vraagt om onze hulp. Daar staat tegenover dat ook de gemeenschappen die mensen overal ter wereld vormen van waarde zijn en niet grootscheeps verstoord mogen worden. Dit vraagt dat wij ons niet laten leiden door onze onderbuikgevoelens en door onze angst voor de vreemdeling en het vreemde. Hier wordt werkelijk wijsheid van ons gevraagd. Dit vraagt van ons dat we vredelievend, vriendelijk, voor rede vatbaar, barmhartig, goed, onpartijdig en oprecht zijn. De ongelovigen zullen ons naïef noemen. Zij stellen onze wijsheid op de proef door ons bang te maken.

Het gaat niet alleen om vrede tussen mensen. Het gaat ook om innerlijke vrede. Ook onze innerlijke vrede wordt op de proef gesteld. Het gaat over onze gemoedsrust en gaat het over onze tevredenheid. Kunnen wij tevreden zijn met ons eigen leven? Kunnen wij tevreden zijn ook als ons leven door onverwachte zaken wordt verstoord? Of worden we gedreven door onze hartstochten en ontevredenheid? Jakobus schrijft: “Waar komen bij u die vechtpartijen en ruzies vandaan? Toch alleen van uw eigen hartstochten die u niet met rust laten? Gij begeert dingen die gij niet kunt krijgen.”

Jakobus heeft het over onze naijver en eerzucht en zelfs ons bidden is gericht op eigenbelang. Ons egoïstisch en egocentrisch denken en doen verstoren de vrede. Dit zien we ook in het Evangelie. De leerlingen van Jezus twisten over wie van hen de grootste is. Ze hebben nog geen idee waar het over gaat. Ze weten echt nog niet wat het Rijk Gods inhoudt, maar dat zij daarin een belangrijke positie willen hebben dat staat vast. Kan het menselijker? Jezus plaatst een kind in hun midden. Hij roept ons op vooral de kinderen niet de dupe te laten zijn van oorlog en geweld. In het kind en iedere vluchteling ontmoeten wij Christus zelf. Het is Jezus Christus zelf die op de vlucht is. Hij staat voor onze grenzen Hem mogen wij niet afwijzen en zeker niet in de zee laten verdrinken.

Het christendom laat zich niet verdedigen met angst en zelfgerichtheid, niet met geweld en met het zwaard. De verdediging van het christendom kan alleen met liefde en wijsheid en met de Bijbel in de hand. Jezus Christus is niet alleen vluchteling. Hij is ook de Vredesvorst. Hij brengt ons ook de vrede. Jakobus schrijft: “Gerechtigheid is een vrucht van de vrede en slechts wie de vrede nastreven zullen haar oogsten.” Gerechtigheid en vrede zijn nauw met elkaar verbonden. Om vrede te kunnen bereiken is gerechtigheid een voorwaarde. Onze zelfgerichtheid is een basis voor ongerechtigheid elders in de wereld. Onze zelfgerichtheid veroorzaakt elders oorlog en geweld.

Wij noemen onszelf christenen, navolgers van Christus. Met Hem willen wij Gods liefde voor allen zichtbaar te maken. Met Hem willen wij dragers en brengers zijn van vrede en gerechtigheid. Amen.