Geest van waarheid; Joh 14,15-21

“Als gij Mij liefhebt, zult ge mijn geboden onderhouden. Dan zal de Vader u (…) een andere Helper geven (…): de Geest van waarheid.” Jezus koppelt hier een aantal zaken aan elkaar: liefhebben, geboden onderhouden en waarheid. Drie begrippen die wij niet gewend zijn zo met elkaar te verbinden.

Geboden onderhouden doen wij omdat het moet. Meestal zien we er ook de redelijkheid wel van in. Soms doen we het alleen om een mogelijke straf te ontlopen. Maar geboden onderhouden uit liefde is niet onze eerste gedachte. En dan de waarheid. Waarheid zien we primair als iets objectief. Waarheid is wat wetenschappelijk wordt vastgesteld op basis van objectieve waarnemingen, berekeningen en logische redeneringen. Daar speelt de liefde geen rol in. De combinatie van waarheid en geboden onderhouden past ook niet in onze gedachtegang.

Jezus denkt blijkbaar op een andere wijze dan wij gebruikelijk doen. Overigens is Hij zich daarvan bewust. Hij waarschuwt ons ervoor dat de wereld niet ontvankelijk is voor de Geest van waarheid, omdat zij Hem niet ziet en niet kent.

Laten we nog eens verder nadenken over het begrip waarheid. Gaat het in ons leven alleen om de wetenschappelijke benadering of hebben we ook nog andere manieren van spreken over waarheid. Naast hetgeen dat wij als waarheid kunnen aantonen en kunnen bewijzen, is er ook dat wat wij als waarheid ervaren. Wij ervaren waarheid wanneer iets zich op eenduidige wijze en bestendig aan ons voordoet. Maar ook een moment van geluk, een moment waarop alles op zijn plaats valt, ervaren wij als een moment van waarheid. We hebben het over de ware als we diegene gevonden hebben, waarmee wij ons leven willen verbinden. Waarheid is een veel ruimer begrip dan alleen wetenschappelijke waarheid. Daarnaast is er ook de waarheid van het geloof. De waarheid van het geloof gaat juist over een deel van ons bestaan waarover de wetenschap zwijgt. Geloofswaarheden vallen buiten het gebied van waarnemen, uitrekenen en bewijzen. Dit geldt ook voor wat de liefde ons aan waarheid leert. En ook de waarheid van de kunst is geen wetenschappelijke waarheid.

Dit zijn geen objectieve waarheden die buiten ons staan. Het zijn waarheden die we zelf ervaren, waarheden die gebeuren in relaties tussen mensen en in relaties tussen God en mensen. Zo zijn liefde en waarheid met elkaar verbonden. Zo is de liefde een bron van waarheid. Ook het onderhouden van de geboden die Jezus ons geeft, heeft alles met liefde te maken. Het belangrijkste wat Hij ons leert is het gebod van de liefde: “Gij zult de Heer, uw God, beminnen met geheel uw hart, geheel uw ziel en geheel uw verstand. Dit is het voornaamste en eerste gebod. Het tweede, daarmee gelijkwaardig: Gij zult uw naaste beminnen als uzelf.” Alle andere geboden zijn hiervan afgeleid. Wie Jezus liefheeft, kan dus niet anders dan zijn geboden onderhouden. Dat is geen plicht of opdracht; het is een resultaat van de liefde.

Zo zijn liefde, waarheid en geboden onderhouden met elkaar verbonden. Maar daarmee zijn het nog geen vanzelfsprekendheden. Zoals Jezus zegt, heeft de wereld er moeite mee het te zien. Daarom stuurt Hij ons zijn Helper, de heilige Geest. De heilige Geest helpt ons lief te hebben. Hij helpt ons de waarheid op het spoor te komen. De heilige Geest helpt ons een leven vanuit de liefde te leven en daarmee Gods geboden te onderhouden.

Met Pinksteren vieren wij de komst van de heilige Geest. Op deze dag zullen er in Berkel 36 kinderen uit de parochies van Bergschenhoek, Berkel en Rodenrijs en Bleiswijk het sacrament van het Vormsel ontvangen. Zij worden gezalfd met Chrisma en ontvangen het zegel van de heilige Geest. Met het Vormsel ontvangen zij een extra genade en de gaven van de heilige Geest: wijsheid, verstand, inzicht, sterkte, kennis, liefde en ontzag voor God. Het zijn deze gaven die ons brengen tot een waarachtig en authentiek leven in navolging van Christus, tot een leven in liefde en waarheid. Bidden wij vandaag en de komende weken voor onze kinderen die het Vormsel gaan ontvangen; dat zij mogen uitgroeien tot ware christenen. Amen.