Eigendom

“God heeft de aarde met alles wat daarin is bestemd voor het gebruik van alle mensen en volkeren, zodat de geschapen goederen in een billijke verdeling aan allen moeten toekomen, onder de schutse van de rechtvaardigheid, vergezeld van de liefde.” Zo verwoordt het Tweede Vaticaans Concilie het principe van de universele bestemming van de goederen van de aarde. God heeft de aarde aan heel het mensengeslacht gegeven, om alle leden ervan te onderhouden zonder iemand uit te sluiten of te bevoorrechten. Iedereen moet toegang hebben tot het welzijnsniveau dat nodig is voor zijn volledige ontwikkeling.

Privébezit

De universele bestemming van goederen wil niet zeggen dat alles van iedereen is of dat iedereen van ieder object gebruik kan maken. Door arbeid en door het gebruik van zijn talenten krijgt de mens grip op de aardse materie. Zo maakt hij een deel van de aarde tot zijn individuele eigendom. Privébezit geeft iedereen de noodzakelijke ruimte voor autonomie en is een verlengstuk van de menselijke vrijheid. Het is één van de voorwaarden voor de burgerlijke vrijheden en een essentieel element van een sociale en democratische politiek.

Privébezit is geen onaantastbaar recht. Het is ondergeschikt aan het principe van de universele bestemming van de goederen. Privébezit is geen doel maar een middel. Het gebruik van bezit moet op het bereiken van het algemeen welzijn gericht zijn en niet alleen op het voordeel voor de eigen persoon en het eigen gezin. Daarom mag men zijn bezit ook niet onproductief laten, maar moet men het vruchten laten voortbrengen.

Onder bezit vallen ook de nieuwere vormen van bezit zoals wetenschap, technologie en informatie. Ook zij moeten worden gebruikt om te voorzien in de behoeften van de gehele mensheid. Barrières en monopolies die vele landen buitensluiten, moeten worden afgebroken.

Duurzaamheid

Het is onze opdracht de schepping te gebruiken en verder te ontwikkelen, niet om te misbruiken of te verbruiken. Paus Benedictus XVI wijst ons erop dat wij met de ons toevertrouwde werkelijkheid niet kunnen doen wat we maar willen. We moeten luisteren naar de stem van de aarde: “het zijn zelf, onze aarde spreekt tot ons en wij moeten luisteren als wij willen overleven en de boodschap van de aarde willen ontcijferen.”

Voorkeur voor de armen

Paus Franciscus geeft een centrale plaats aan de zorg voor de armen en de ontheemden, zij die niet gezien worden. Een van zijn stellingen in ‘Evangelii gaudium’ luidt: “Nee tegen de ongelijkheid die geweld voortbrengt.” Sociale en economische systemen die mensen buitensluiten en ongelijkheid bevorderen, bedreigen de vrede. In zijn ‘Boodschap voor werelddag van de vrede 2014’ schrijft hij: “Men ziet ook de behoefte aan beleid dat een buitensporige onbalans tussen inkomens kan verlichten.”