Houvast; Lc 21,5-19

Het kerkelijk jaar loopt ten einde. Volgende week vieren we Christus Koning, de laatste zondag van het jaar. In deze tijd staan wij stil bij de eindigheid van het aardse bestaan: de eindigheid van de wereld en eindigheid van ons eigen leven. De vraag is: wat geeft ons dan, maar ook nu houvast?

Het Evangelie van vandaag is een nogal weerbarstige tekst. Het is een dreigende tekst vol verwoesting, oorlog, strijd, dood en verderf. Het kwaad wordt in zijn volle omvang geschetst: Het kwaad is een realiteit die werkelijk deel uit maakt van ons bestaan. Niemand van ons hoopt ooit het kwaad in deze heftigheid te ervaren en wij wensen dit ook aan niemand toe. Maar toch: het kwaad bestaat werkelijk. Denk maar aan de beelden die nu uit de Filippijnen komen. En ook dichter bij huis, ook in ons eigen leven kan het flink stormen. Wat geeft ons dan houvast?

Jezus begint vandaag met het afbreken van houvast. In zijn tijd vormde de tempel van Jeruzalem een houvast: een groot en machtig gebouw, een teken van Gods aanwezigheid. Jaarlijks trokken de joden vanuit het hele land er naar toe om daar hun offers te brengen om daar God te loven en te prijzen. Dat houvast – zo zegt Jezus – zal worden verwoest, geen steen zal op de andere gelaten worden. Hoeveel houvast hebben wij op deze wijze voor onszelf opgebouwd. Ons goed verwarmde huis, ons pensioen, onze spaarcenten, onze robuuste auto, onze dagelijkse gewoonten, onze diploma’s, de Cito-toets van onze kinderen, de voorraad in de vriezer, ga zo maar door. Het zijn allemaal vormen van houvast die we niet graag kwijtraken. Inderdaad: koester ze en doe ze niet weg want ze zijn u tot steun. Maar wat zijn ze waard als het er echt op aan komt, geven ze ons dan nog steeds houvast?

Vervolgens waarschuwt Jezus ons: “Weest op uw hoede dat gij niet in dwaling gebracht wordt.” In tijden van onzekerheid, als wij ons normale houvast verliezen, is de dreiging van valse zekerheden groot. Dan is er het gevaar dat we in schijnzekerheden vluchten. Populistische politici maken daar graag gebruik van. Was Nederland maar van vreemde smetten vrij. Waren we maar met ons soort mensen onder elkaar. Alle vreemdelingen, moslims en niet-blanken het land uit: brengt dat werkelijk het aards paradijs? Geven deze politici het houvast dat wij zoeken? Een nog ergere vorm van houvast geeft het fundamentalisme. Fundamentalisme is niet iets dat alleen in de islam voorkomt. Alle godsdiensten – ook het christendom – kennen vormen van fundamentalisme. In ons eigen land is er het atheïstische verlichtingsfundamentalisme dat elke openbare uiting van godsdienst probeert uit te roeien. Deze Evangelietekst is koren op de molen van de fundamentalist. Zij lezen dat er verschrikkelijke dingen moeten gebeuren; daarna zal de redding volgen. Zij draaien de zaak om en volgen de tactiek van de verschroeide aarde. Laten we de geschiedenis een handje helpen door de verschrikkingen zelf te veroorzaken. Het einde der tijden en de redding van de uitverkorenen is dan nabij. Ook fundamentalisme is een vorm van schijnzekerheid en van vals houvast.

Is er nog hoop? Wat is waarheid? Wat geeft ons wel houvast? Jezus wijst ons de weg van het vertrouwen en van de liefde. Het heeft geen zin allerlei voorzorgsmaatregelen te nemen en onze verdediging voor te bereiden. “Want Ik zal u een taal en een wijsheid geven, die geen van uw tegenstanders zal kunnen weerstaan of weerspreken.” Hij heeft ons zijn Geest gegeven: de heilige Geest die in ons woont. Het is de Geest van liefde die ons vertrouwen en houvast geeft. De liefde kan ons niet worden afgenomen, zij blijft. De apostel Paulus schrijft in zijn lofzang op de liefde dat zij nooit vergaat. De liefde blijft eeuwig, want zo schrijft de apostel Johannes: God is liefde.

Het is de liefde die wij moeten koesteren: de liefde voor God en de liefde voor elkaar. In de liefde moeten wij standvastig zijn. De liefde geeft ons houvast: houvast aan elkaar, houvast aan God. Als wij ons werkelijk in liefde met God en medemens verbonden weten, kan niets ons deren. Er is geen kwaad sterker dan de liefde: de liefde overwint alles. De liefde doet ons ook de waarheid kennen. Wij zeggen: liefde maakt blind. Maar dat gaat over verliefdheid niet over liefde. De liefde zet ons op het spoor van de waarheid. De liefde laat ons het goede zien. De liefde laat ons zien met ons hart. De waarheid van deze wereld kan niet zonder liefde. Liefde en wijsheid, hart en verstand gaan hand in hand. De liefde laat ons zien dat de populistische politicus alleen eigenliefde en egoïsme predikt. De liefde ontmaskert ook de fundamentalist, omdat in zijn waarheid de liefde volstrekt afwezig is.

De liefde is een geschenk van God aan ons. Jezus Christus heeft ons deze liefde geopenbaard. Hij heeft ons laten zien hoe wij een leven in liefde kunnen leiden. Het is aan ons om Hem daarin na te volgen en ons te oefenen in de liefde. Zo zullen wij groeien in liefde voor God en in liefde voor elkaar. Zo groeien wij in verbondenheid met Jezus Christus. Zo krijgen wij met Hem een relatie die ons vertrouwen geeft. Zo wordt zijn liefde voor ons een stevig en onverwoestbaar houvast. Amen.