Weest onbezorgd; Fil 4,4-7 en Lc 3,10-18

Zevenentwintig doden bij een schietpartij op een basisschool in de Verenigde Staten. Burgeroorlog in Syrië. Vóórtdurende economische crisis. Verwoesting van het milieu. Zomaar wat krantenkoppen van de afgelopen dagen. En dan zegt Paulus tegen ons: “Weest onbezorgd.” Maar we maken ons juist wel zorgen. Is er nog een toekomst voor onze kinderen? Zullen ze een goede boterham kunnen verdienen? Is er nog schone lucht en schoon water en zijn er voldoende grondstoffen? Zijn er kansen voor mensen in de arme landen? Zal er ooit vrede zijn?

“Broeders en zusters, verheugt u in de Heer te allen tijde. Nog eens: verheugt u! Uw vriendelijkheid moet bij alle mensen bekend zijn. De Heer is nabij. Weest onbezorgd.” De Heer is nabij, maar ondertussen gaan er mensen dood door oorlog en geweld, door milieuverontreiniging, door honger en door armoede. Hoe kunnen wij onbezorgd zijn?

In dit jaar van het geloof worden wij opgeroepen de teksten van het Concilie van vijftig jaar geleden opnieuw te lezen. De pastorale constitutie Gaudium et spes gaat over de Kerk in de wereld van deze tijd. Zij begint met de volgende woorden: “De vreugde en de hoop, het leed en de angst van de hedendaagse mens, vooral van de armen en van alle lijdenden, zijn ook de vreugde en de hoop, het leed en de angst van Christus’ leerlingen; en er is niets echt menselijks, of het vindt weerklank in hun hart.”

Het Concilie wijst ons erop dat de Kerk niet los staat van de wereld. Zij maakt er deel van uit. Christenen zijn mensen zoals alle anderen. De Kerk deelt de vreugde en de hoop, het leed en de angst van alle mensen. “Verheugt u! Weest onbezorgd.” Dat betekent dus niet: sluit je ogen voor de ellende en doe alsof het niet bestaat.

Johannes de Doper geeft ons wijze raad. De mensen vragen hem: “Meester, wat moeten wij doen?” De antwoorden die hij hen geeft, zijn van een alledaagse gewoonheid. Je moet gewoon je werk doen en doe het goed. Doe je werk met liefde voor de medemens. Er wordt niets buitensporigs van je verwacht. Johannes zegt dit tegen tollenaars en soldaten, mensen waarop de anderen neerkijken. Tegen hen zegt hij niet: zoek ander werk. Hij zegt niet ga je leven drastisch veranderen. Hij zegt: doe dat wat je moet doen, doe dat goed: wees een goede tollenaar, wees een goede soldaat.

Doe wat je moet doen, doe dat goed. Dat is de boodschap die Johannes vandaag ook voor ons heeft. Johannes zegt tegen ons: wees tevreden met je eigen leven. Tevreden zijn en onbezorgd zijn liggen in elkaars verlengde. Zo zijn wij in staat het overtollige te delen met degenen die het minder goed hebben. Paulus zegt: “Uw vriendelijkheid moet bij alle mensen bekend zijn.” Johannes roept ons op onze overvloed met anderen te delen. Dat betekent dat wij mogen leven met vertrouwen in de toekomst. Vertrouwen in de toekomst maakt ons tevreden en onbezorgd. En juist daardoor zijn wij in staat anderen een helpende hand toe te steken. Als wij tevreden en onbezorgd zijn, kunnen we onze overvloed delen, hoeven we niet meer alles voor onszelf op te eisen. “De Heer is nabij.” God is met ons. Hij deelt ons leven, onze vreugde en hoop, leed en angst. Het geloof in God geeft ons het vertrouwen in de toekomst.

In 2005 zegt paus Benedictus in een van zijn toespraken: “De aarde kan werkelijk voldoende voortbrengen om al haar bewoners te voeden, op voorwaarde dat de rijke landen niet dat wat aan iedereen toebehoort, voor zichzelf houden.” En in 2007 zegt hij in Loreto tegen de jongeren: “De schoonheid van alle schepselen is een van de wegen waarlangs wij Gods schoonheid werkelijk ervaren; hierdoor zien wij dat de Schepper bestaat en goed is. Het is waar zoals de heilige Schrift ons met het scheppingsverhaal leert, dat God de wereld voorzag en maakte met zijn hart, zijn wil en zijn wijsheid, en dat Hij het goed vond.”

Een goede omgang met de schepping, duurzaamheid en zorg voor het milieu vragen dat wij de schepping zien als een geschenk van God. Met dit geschenk openbaart God zijn liefde en goedheid aan ons. De dankbaarheid voor het geschenk brengt ons in beweging om ervan te getuigen, het goed en respectvol te gebruiken en het verder uit te bouwen tot een nieuwe hemel en een nieuwe aarde. De paus spreekt bij herhaling zijn zorgen uit over de wereld waarin wij leven: over het milieu, de armoede, over oorlog en geweld. Het geloof in God betekent: Hem zien als de Schepper en de schenker van het leven. Dat geeft ons vertrouwen, maar maakt ons ook verantwoordelijk.

“Weest onbezorgd.” Vol vertrouwen op God mogen wij met Hem meewerken aan een betere wereld. Door niet alles voor onszelf op te eisen, maken wij ruimte voor de ander. Door onze zorgen niet op onszelf te richten, maar op de ander. Juist hierin ervaren wij dat de Heer nabij is en dat is wat ons werkelijk verheugt. Amen.