Democratie

Verkiezingen

Overige enkele maanden zijn er weer landelijke verkiezingen. Hoe ziet de Kerk democratie als staatsvorm? De Kerk waardeert democratie positief, maar ziet het niet als enige mogelijke staatsvorm. Zij beoordeelt de democratie primair naar de wijze waarop zij omgaat met voor de Kerk belangrijke waarden.

Johannes Paulus II

In 1991 schrijft paus Johannes Paulus II: “De Kerk waardeert het democratische systeem voor zover het de medezeggenschap van de burgers in de politieke keuzen verzekert en aan de onderdanen de mogelijkheid waarborgt om hun bestuurders te kiezen en te controleren, evenals de mogelijkheid hen op vreedzame wijze te vervangen waar dit wenselijk blijkt.” “Een authentieke democratie is alleen mogelijk in een rechtsstaat en op basis van een juiste opvatting over de mens.”

Democratische waarden

Democratie is geen doel; het is een goed middel om het algemeen welzijn te bevorderen en de waardigheid van de gehele mens en van iedere mens te garanderen. Naleving van mensenrechten, garantie van godsdienstvrijheid, handhaving van rechtszekerheid en scheiding van machten zijn noodzakelijke voorwaarden voor een goede democratie. Iedere burger moet zichzelf kunnen ontplooien en iedereen moet kunnen bijdragen aan het realiseren van het algemeen welzijn. Het maatschappelijk middenveld heeft haar eigen plaats binnen een goede democratie.

Een goede democratie is niet zozeer het resultaat van het naleven van de regels, maar veel meer de vrucht van de overtuiging dat democratische waarden de basis vormen voor het goede leven van iedere burger. Volksvertegenwoordigers hebben de opdracht het welzijn van alle burgers na te streven en niet alleen de belangen van hun eigen achterban. Zo zijn christelijke politici er niet alleen voor het belang van de christenen, maar dienen zij vanuit een christelijke visie het belang van alle burgers te bevorderen. Dit geldt op dezelfde wijze voor socialisten en liberalen. One-issue partijen, partijen die slechts opkomen voor één bepaalde groep of één bepaald belang, bedreigen de democratie.

Vormen van meer directe democratie zoals bijvoorbeeld referenda en gekozen burgemeesters vergroten de deelname van de burgers en zijn in die zin goed. Directe democratie kan echter ook leiden tot meer belangenbehartiging en zij kan de neiging van de meerderheid haar standpunten op te leggen aan minderheden vergroten.

juni 2012