Bescheidenheid; Sir 3,17-18.20.28-29; Hb 12,18-19.22-24a; Lc 14,1.7-14

Over het algemeen houden wij mensen meer van mensen die zich bescheiden gedragen, dan van mensen die voortdurend zichzelf op de borst kloppen omdat ze zichzelf zo geweldig vinden. Twee honderd jaar voor Christus was dit niet anders. In het boek Ecclesiasticus schrijft Jezus Sirach: “Mijn kind, als ge rijk zijt, blijf dan bescheiden, en gij zult meer geliefd worden dan iemand die geschenken uitdeelt.” Hij voegt eraan toe dat ook juist bescheiden mensen genade vinden bij God. Je kunt jezelf op de borst kloppen uit hoogmoed, omdat je jezelf een geweldig iemand vindt. Je kunt je zelf ook op de borst kloppen uit rouwmoedigheid zoals we doen bij de schuldbelijdenis aan het begin van de viering. Zowel God als onze medemensen waarderen juist deze laatste vorm van borstklopperij. Zij waarderen mensen die bescheiden zijn en zich dienstbaar opstellen en ergeren zich aan de mensen met te grote ego’s.

Het gekke is echter dat we dit niet terugzien in onze samenleving. Bij verkiezingen stemmen velen op mensen die onbeschaamd alle ruimte innemen, op mensen die totaal geen respect hebben voor anderen. Ook in het maatschappelijk verkeer gunnen we anderen vaak weinig ruimte. Voordringen en de ander niet zien staan zijn zaken waaraan we ook zelf wel schuldig zijn. We leren onze kinderen dat ze assertief moeten zijn, dat ze zich de kaas niet van hun brood moeten laten eten. Je moet voor jezelf opkomen want een ander doet dat niet. Laat niet over je heen lopen. De afgelopen tweeduizend jaar is er op dit gebied weinig vooruitgang geboekt. Sterker nog tegenwoordig lijkt onbescheidenheid in hoger aanzien te staan dan bescheidenheid.

Ik moet hierbij wel zeggen dat het zo gemakkelijk nog niet is om de juiste mate van bescheidenheid te vinden. Jezus leert ons vandaag dat we onszelf niet op de voorgrond moeten plaatsen. Elders leert Hij ons echter ook dat we ons licht niet onder de korenmaat moeten zetten. Ons licht moet stralen voor het oog van de mensen. Door onze goede werken te laten zien, zullen anderen God verheerlijken. (Mt 5,15-16) Valse bescheidenheid wordt ook niet op prijs gesteld. Onszelf als waardeloos beschouwen is zeker niet de bedoeling van God. En het is ook niet wat anderen van ons verlangen. Indirect wordt ons geleerd ook van onszelf te houden. “Gij zult uw naaste beminnen als uzelf.” (Mc 12,31) Zonder van jezelf te houden wordt naastenliefde erg moeilijk.

Waar het om gaat is dat we onze eigen grenzen kennen, onze grenzen ten opzichte van elkaar en onze grenzen ten opzichte van God. Onze grenzen ten opzichte van God vinden terug in de beperkte maakbaarheid van het leven. Hoe groot onze kennis ook is geworden we hebben ons eigen leven slechts gedeeltelijk in de hand. Als bescheiden mensen kunnen wij naderen tot God, zoals in de brief aan de Hebreeën geschreven staat. Het gaat niet alleen om ontzag hebben voor God. Wij mensen moeten ook ontzag hebben voor elkaar, elkaar respecteren en elkaar de ruimte geven.

Dat geldt voor de mensen die ons het meest dierbaar zijn. Als wij geen ontzag hebben voor onze geliefden, hen niet zien als een ander, dan gaan we ons de ander toe-eigenen, hem of haar beschouwen als deel van onszelf. Dan is er geen sprake meer van liefde. Elkaar respecteren en de ruimte geven geldt voor al onze medemensen. Het geldt ook voor de vluchtelingen in ons land. Het geldt ook voor de kwetsbare mensen in Tanzania, waarvoor MIVA onze aandacht vraagt. Iedere mens is geschapen naar Gods beeld en gelijkenis. Iedere mens is een kind van God. Iedere mens heeft recht op een menswaardig bestaan, ook als wij daarvoor ruimte moeten maken, daarvoor moeten inschikken en daarvoor iets moeten laten. Wij hebben niet het recht ons de hele schepping toe te eigenen. Amen.