Ontvankelijkheid, geduld en vertrouwen; Ez 17,22-24; 2 Kor 5,6-10; Mc 4,26-34

Vandaag vertelt Jezus ons twee gelijkenissen: de gelijkenis van de kracht van het zaad en de gelijkenis van het mosterdzaadje. De twee gelijkenissen vormen één geheel met de eerder vertelde gelijkenis van de zaaier. In de gelijkenis van de zaaier gaat het over het zaad dat op de rots valt, tussen de doornen of op goede grond. Afhankelijk van de grond draagt het zaad wel of niet rijke vruchten. In de uitleg die Jezus zelf van deze gelijkenis geeft, vertelt Hij dat het zaad staat voor het Woord. Afhankelijk van de verstaander draagt het Woord vam God wel of niet rijke vruchten.

Vandaag gaat Jezus dieper in op het vrucht dragen door het zaad. Het zaad bezit een enorme kiemkracht. Maar het is niet het zaad alleen: “Uit eigen kracht brengt de aarde vruchten voort…”. Het gaat om de combinatie van het zaad en de grond waarin het ontkiemt. Evenals in de gelijkenis van de zaaier gaat het om de combinatie van het Woord en de mensen die het Woord horen. Het zaad is het Woord van God dat een enorme kracht in zichzelf bezit, maar ondanks die grote kiemkracht is de medewerking, de ontvankelijkheid van de mens noodzakelijk om het vrucht te laten dragen.

In de gelijkenis van vandaag voegt Jezus daar nog het een en ander aan toe. Het ontkiemen van het zaad vraagt geduld en vertrouwen. Het gebeurt terwijl de zaaier met andere zaken bezig is. Het vrucht dragen van Gods Woord gebeurt niet van de een op de andere dag. Het is een levenslang proces van groeien in geloof.

Ook Paulus schrijft hierover. Hij schrijft over ons ongeduld. We “zouden liever uit het lichaam verhuizen om onze intrek te nemen bij de Heer.” Waarschijnlijk denkt u, net als ik: zoveel haast heb ik nu ook weer niet. We verlangen naar het goede leven, een leven vol van liefde en geluk. We hopen dat ooit te vinden in een leven geheel opgenomen in God. Maar we zijn ook gehecht aan ons aardse bestaan. Dat geeft ons ook de tijd en de mogelijkheid verder te groeien in geloof, te groeien in de verbondenheid in en met God.

De komst van het Rijk Gods is geen spectaculair gebeuren. Het is een geleidelijk proces: langzaam maar zeker komt het Rijk Gods tot stand. Langzaam groeit het zaad uit tot een vruchtdragende plant. Het uiteindelijke resultaat is wel spectaculair. Dit wordt duidelijk uit de gelijkenis van het mosterdzaadje. Het kleinste zaadje groeit uit tot een enorme struik. Een mosterdzaadje is een millimeter groot. Een mosterdstruik meet enkele meters zowel in hoogte als in breedte. Dat is in het geheel zo’n vijfentwintig miljard keer groter dan het zaadje.

De profeet Ezechiël gebruikt het beeld van een twijgje van een ceder dat door God geplant wordt en uitgroeit tot een machtige boom. En net als in de mosterdstruik zullen vogels in zijn schaduw kunnen nestelen. Het Rijk Gods biedt onderdak en beschutting voor de velen die het moeilijk hebben en bescherming zoeken. Zij kunnen rekenen op Gods barmhartigheid.

De komst van het Rijk Gods is niet zoals een donderslag bij heldere hemel. God overvalt ons niet. Het begint met een klein zaadje, het groeit uit tot een enorme plant en vervolgens komen er vruchten aan de plant. Die vruchten groeien en rijpen en daarna is het pas tijd voor de oogst. “Zodra de vrucht het toelaat slaat hij er de sikkel in…”. Als de vruchten volgroeid en gerijpt zijn wordt er geoogst: Het Rijk Gods komt als een oogstfeest. Het Rijk Gods komt niet op ons af. Het is niet iets dat buiten ons staat. Wij zijn het zelf die door God worden geoogst. Gods Woord komt in ons tot bloei en draagt in ons rijke vruchten. Het mensgeworden Woord van God, Jezus, wil ook mens worden in ons. Jezus wil ook in ons geboren worden. Als leerlingen van Jezus verbinden wij ons met Hem, doordat Hij zich met ons heeft verbonden.

Tenslotte is er nog de slotzin van de Evangelielezing: “Anders dan in gelijkenissen sprak Hij niet tot hen, maar eenmaal met zijn leerlingen alleen gaf Hij van alles uitleg.” Wat moeten we hiermee. Vertelde Jezus iets aan de leerlingen, wat wij niet mogen weten? Waarom schrijft Marcus niet over deze uitleg die de leerlingen krijgen? Uit niets blijkt dat er een geheim is, dat de leer van Jezus geheimen bevat. Integendeel Jezus is zelf de openbaring van God. Wel lezen we met grote regelmaat dat de leerlingen Jezus niet begrijpen. Jezus verkondigt zijn leer in gelijkenissen op een verstaanbare wijze. Het kunnen verstaan van de boodschap van Jezus is niet op de eerste plaats een kwestie van met ons verstand kunnen begrijpen. Het kunnen verstaan is hier op de eerste plaats een kwestie van openstaan voor het mysterie.

De boodschap van Jezus is niet in strijd met logica en rationaliteit, maar gaat wel verder dan dat. Het gaat verder dan wat wij met ons verstand kunnen begrijpen. Naast verstandelijk begrijpen is er ook sprake van geloof, hoop en liefde. Geloof, hoop en liefde zijn geen logische, geen rationele zaken. Geloof, hoop en liefde vragen ontvankelijkheid en vertrouwen. Geloof, hoop en liefde vragen om een persoonlijke relatie. Het lijkt mij dat Jezus juist hieraan werkte als Hij met zijn leerlingen alleen was. Dit geldt nog steeds. Geloofsoverdracht is niet alleen een zaak van onderricht. Het vraagt ook ontvankelijkheid en vertrouwen en het opbouwen van een relatie, een relatie met elkaar en een relatie met Jezus. Ook dat vraagt kiemkracht, geduld en tijd om te groeien. Amen.