Het mysterie aanvaarden; Ex 34,4b-6.8-9; Joh 3,16-18

Eén God in drie personen: het is een onbegrijpelijk mysterie. Er is geen enkel wetenschappelijk bewijs, niet voor God, niet voor één God en al helemaal niet voor één God bestaande uit drie personen. Maar hoe erg is dat eigenlijk? Zouden we beter af zijn en gelukkiger zijn als we precies wisten hoe het allemaal zit en het volledig zouden begrijpen?

In mijn studententijd in Groningen, waar ik scheikunde studeerde, probeerde ik de wereld te begrijpen. Er moest toch een soort van systeem zijn waarin alles zijn plaats had: een systeem dat te doorgronden en te begrijpen is. Hoe ik ook peinsde, wat ik ook las aan boeken, het lukt mij niet het systeem te ontdekken. De hele zoektocht maakte mij alleen maar onrustig. Tot rust kwam ik weer, toen bij mij het inzicht groeide, dat ik gewoon moest geloven, geloven zoals mijn ouders deden. Toen ik bereid was het mysterie te aanvaarden en een plaats te geven in mijn leven, was ik staat om gelukkig te worden en het leven te leven.

Mensen willen graag zekerheid en houvast. Dat is het prettige van regels en geboden. Dat is ook het prettige van wetenschap. Je weet waar je aan toe bent. Maar zo steekt de wereld niet elkaar. Ons leven is weerbarstiger. Er zijn zoveel zaken die niet in regels en geboden te vatten zijn en er zijn ook zoveel zaken waar de wetenschap nooit vat op zal krijgen.

Mozes trekt de berg op om de tien geboden te ontvangen. Het eerste dat God hem zegt is: “De Heer! De Heer is een barmhartige en medelijdende God, lankmoedig, groot in liefde en trouw.” Wat heb je meer nodig dan deze kennis? Hiermee is toch alles gezegd. Maar God is inderdaad barmhartig en medelijdend. Hij geeft Mozes de tien geboden, zodat wij mensen een houvast hebben. Ook Nikodemus is op zoek. Ook hij probeert te begrijpen. Jezus houdt hem voor dat het om het geloof gaat. Wie gelooft, zal niet geoordeeld maar gered worden.

Hoe graag we ook houvast en zekerheden wensen, we moeten het doen met het mysterie. We moeten geloven. Dat we het mysterie niet kunnen begrijpen, wil nog niet zeggen dat we niets weten. God heeft zich aan ons bekend gemaakt, hij heeft zichzelf geopenbaard. God laat zich kennen. Een openbaring komt van buiten. Ze komt niet uit onszelf. Het is geen resultaat van consequent logisch redeneren. Het is een waarheid die groter is dan onszelf. Het is waarheid die ons te boven gaat. Een openbaring past niet in het denken van onze huidige cultuur. Zij past niet in de wereld van het rationeel en wetenschappelijk denken. Dat wil echter niet zeggen dat zij niet bestaat. Sterker nog we worden dagelijks geconfronteerd met zaken die ons denken en onszelf te boven gaan. Of heeft u soms een verklaring voor het mysterie van het leven of voor het feit dat mensen in staat zijn tot werkelijk onbaatzuchtige liefde?

We kennen verschillende vormen van openbaring. We kennen de openbaringen uit het verleden. Openbaringen die ons door de Bijbel en door de Kerk worden aangereikt. God openbaart zich ook in de Schepping, in het werk van zijn handen. Het meest tastbaar openbaart God zich in de ontmoeting tussen mensen. In relatie met andere mensen ontdekken we wat liefde is. In relatie met anderen kunnen we liefde ontvangen en zijn we ook in staat zelf liefde te geven.

Het hoogtepunt van de openbaring is de menswording van Jezus Christus. Door de menswording van God zijn wij mensen in staat met onze menselijke vermogens Gods liefde te ontdekken en te ervaren. Jezus laat ons met zijn eigen leven zien hoe God is. Jezus geeft ons ook kennis van de goddelijke Drie-eenheid. Hij spreekt over zijn Vader in de hemel en Hij stuurt ons zijn Geest, de heilige Geest. Maar bovenal laat Hij ons delen in de liefde die er tussen de drie goddelijke personen bestaat. Kunnen we dit begrijpen? Nee, dit gaat ons begrip te boven. Is dat erg? Nee, het is daardoor niet minder waar. Het is de concrete werkelijkheid van ons leven.

Jezus laat ons zien en ervaren dat God liefde is. Hij leeft in verbondenheid met zijn Vader en de Geest. Zij vormen samen een hechte gemeenschap. Jezus deelt die liefde en gemeenschap met ons. Wij mogen delen in de goddelijke liefde en de goddelijke gemeenschap. Met zijn leven laat Jezus ons zien hoe ook wij goed kunnen leven. Hij laat ons zien hoe we kunnen geloven, hoe we kunnen liefhebben en hoe met elkaar gemeenschap kunnen vormen. De heilige Geest helpt ons daarbij. Hij is onze Helper. Amen.