Eenheid, verscheidenheid, liefde en vrijheid; Joh 17,20-26

Op de avond voor zijn lijden en sterven bidt Jezus voor de eenheid. Hij vraagt zijn Vader dat allen één mogen zijn. Bij eenheid denken wij al gauw aan eenvormigheid. Je straalt bijvoorbeeld eenheid uit door allemaal het zelfde uniform te dragen. Maar dat is niet de eenheid waarom Jezus vraagt. Jezus vraagt zijn Vader “dat zij allen één mogen zijn zoals Gij, Vader in Mij en Ik in U; dat zij ook in Ons mogen zijn opdat de wereld gelove dat Gij Mij gezonden hebt. Ik heb hun de heerlijkheid gegeven die Gij Mij geschonken hebt, opdat zij één zijn zoals Wij één zijn: Ik in hen en Gij in Mij…”

De apostel Johannes gebruikt geen eenvoudige taal. Het gaat ook niet over een gemakkelijk te begrijpen zaak. Laten we proberen er een vinger achter te krijgen. De eenheid die Jezus voor ons vraagt, is gelijk aan de eenheid van de Vader en de Zoon: de eenheid van de heilige Drie-eenheid, de eenheid van één God in drie Personen. God is eenheid in verscheidenheid. Dit is een eenheid waarin één en veel samengaan. Er zijn drie Personen die samen één God zijn. De goddelijke Drie-eenheid is een gemeenschap van drie Personen. God is in zichzelf gemeenschap. De drie goddelijke Personen zijn volmaakt één, omdat ze oneindig veel van elkaar houden. Hun verbondenheid met elkaar is gebaseerd op liefde. God is liefde. God is relatie in zichzelf.

De liefde streeft naar eenheid. De liefde streeft naar een in elkaar opgaan. Jezus zegt: “Gij, Vader in Mij en Ik in U” en “Ik in hen en Gij in Mij”. Liefde kan alleen bestaan tussen verschillende personen. Liefde kan alleen bestaan als er sprake is van verscheidenheid. Liefde brengt eenheid in verscheidenheid. Eenheid en verscheidenheid zijn beide even belangrijk. Eenheid en verscheidenheid bestaan niet los van elkaar. Ook als wij in elkaar opgaan blijven we afzonderlijke personen.

Liefde is altijd een vrije keuze. Liefde kan niet afgedwongen worden. In volle vrijheid houden de drie goddelijke Personen van elkaar. Niets dwingt hen ertoe. Uit liefde komt de Zoon uit de Vader voort. Uit liefde komt de heilige Geest voort uit de Vader en de Zoon. Dit is een eeuwig gebeuren. Het is altijd geweest en het gebeurt altijd. God is niet aan tijd gebonden. Eenheid en verscheidenheid zijn direct verbonden met liefde en vrijheid. Dit is de eenheid die Jezus voor ons vraagt. Hij vraagt dat wij een gemeenschap vormen van allerlei verschillende mensen. Hij vraagt om eenheid in verscheidenheid. Hij vraagt dat al die verschillende mensen zich met elkaar verbonden weten.

Eenheid, verbondenheid, liefde en vrijheid zijn geschenken. God geeft ze ons als een genade. Wij zijn niet in staat deze gaven zelf tot stand te brengen. We kunnen ze wel weigeren. Wij zijn vrij. Wij mogen Gods genade afwijzen. Genade vraagt van onze kant ontvankelijkheid. Genade vraagt dat wij ons ervoor openstellen. Wij zijn in staat om Gods liefde in de wereld te blokkeren en de werking van zijn liefde negatief te beïnvloeden.

Twee weken geleden hoorden we Jezus zeggen: “Een nieuw gebod geef Ik u: gij moet elkaar liefhebben; zoals Ik u heb liefgehad, zo moet ook gij elkaar liefhebben. Hieruit zullen allen kunnen opmaken dat gij mijn leerlingen zijt: als gij de liefde onder elkaar bewaart.” (Joh 13,34-35) Evenals de lezing van vandaag spreekt Jezus deze tekst uit tijdens zijn grote toespraak bij het Laatste Avondmaal. Zowel de liefde voor elkaar als de daaruit voortkomende gemeenschap zijn tekenen van ons geloof in God, van ons geloof in de Blijde Boodschap die Jezus verkondigt.

Op diezelfde avond zegt Jezus: “Niet gij hebt Mij uitgekozen, maar Ik u en Ik heb u de taak gegeven op tocht te gaan en vruchten voort te brengen, die blijvend mogen zijn. Dan zal de Vader u geven al wat gij Hem in mijn Naam vraagt. Dit is mijn gebod, dat gij elkaar liefhebt.” (Joh 15,16-17) Wij stellen niet zelf onze gemeenschap samen. Wij mensen worden aan elkaar gegeven. Ook daarin gaat het om ontvankelijkheid en openstaan voor elkaar. Dat is het wezen van onze gastvrijheid.

Een gastvrije parochie zet geen mensen bij de deur om te selecteren wie wel en niet naar binnen mogen. Een gastvrije parochie staat open voor iedereen. Wij nodigen in volle vrijheid iedereen uit die bij ons aanklopt. Eenheid in verscheidenheid vraagt om openheid en gastvrijheid. Het is een eenheid die God zelf tot stand brengt. Het is zijn liefde voor ons die de gemeenschap opbouwt. Het is de heilige Geest, de Geest die voortkomt uit de Vader en de Zoon, de Geest die in ons woont die ons doet liefhebben. Maar dat vraagt wel dat wij in volle vrijheid daarop reageren. Amen.