Een interreligieuze ontmoeting; Mt 2,1-12

In de Kerstnacht hoorden we het verhaal van de geboorte van Jezus en hoe de herders hiervan hoorden en Hem gingen zoeken. Vandaag horen we hoe Wijzen uit het oosten het pasgeboren Kind hulde komen brengen. Vroeger spraken we over de openbaring aan de joden en over de openbaring aan de heidenen. Het eerste was direct bij de geboorte aan de herders en het tweede later aan de Wijzen. De Wijzen staan dan voor de heidenen uit alle windstreken.

Ik zou hier liever willen spreken van een interreligieuze ontmoeting. De Wijzen waren ongetwijfeld mensen met een godsdienst. Zij bestudeerden de sterren. Dat was destijds een religieuze bezigheid. De sterren werden gezien als boodschappers van de goden.

Sinds het Tweede Vaticaans Concilie heeft de Kerk aandacht voor andere godsdiensten en is daarmee in gesprek. Niet om deze mensen onmiddellijk tot het christendom te bekeren, maar om de eenheid en liefde tussen alle mensen te bevorderen. Samen kunnen we bijdragen aan een betere wereld, aan een wereld waar vrede heerst. Dit jaar vieren we dat het zestig jaar geleden is dat de tekst van Nostra aetate door het Concilie werd goedgekeurd. Deze verklaring gaat over de houding van de Kerk ten opzichte van de niet-christelijke godsdiensten.

Hierin lezen we het volgende: “De katholieke Kerk wijst niets af van wat er aan waars en heiligs is in deze godsdiensten. Met oprechte eerbied beschouwt zij die vormen van handelen en leven, die normen en leerstelsels, die wel in vele opzichten afwijken van hetgeen zijzelf gelooft en voorhoudt, maar toch niet zelden een straal weerkaatsen van de Waarheid, die alle mensen verlicht. Zij spoort daarom haar kinderen aan om met voorzichtigheid en liefde, door een dialoog en door samenwerking met de volgelingen van andere godsdiensten, en daarbij altijd het getuigenis gevend van christelijk geloof en leven, de geestelijke en morele goederen en ook de sociaal-culturele waarden, die deze godsdiensten bezitten, te erkennen, te bewaren en te bevorderen.”

Namens het bisdom Rotterdam ben ik lid van de Contactraad voor Interreligieuze Dialoog van de r.-k. Kerk in Nederland. In dat kader ben ik bezig om samen met twee moslims – een jong Turks echtpaar – een interreligieuze wandeling in Leiden te ontwikkelen. Op de dag voor Kerstmis liepen wij samen als eerste test deze wandeling. We liepen langs twee moskeeën, de synagoge en een aantal kerken. Het was een wat druilerige ochtend, maar dat was geen probleem. Het was een zeer inspirerende wandeling. Het is leuk om allerlei weetjes met elkaar uit te wisselen. Wist u dat er allemaal halve maantjes op het stadhuis van Leiden staan? En wist u dat het Koninkrijk der Nederlanden een eeuw geleden het grootste moslimrijk ter wereld was? Na de viering kan ik u daar meer over vertellen.

We spraken samen over onze godsdiensten, over de Kerststalletjes die overal te zien waren, over wat er in de Koran staat over de geboorte van Jezus, over de overeenkomst tussen de christelijke diaconie en de zakaat in de islam. Zo hoorde ik dat Maria in de Koran de enige vrouw is die bij haar naam genoemd wordt. Zij staat in de islam hoog in aanzien. Aan het einde van de wandeling kreeg ik een Kerstkaart van hen. Thuis aangekomen vond ik daarop een prachtige en ontroerende tekst. Een tekst die ik u niet wil onthouden.

“Beste Pier, In deze bijzondere tijd van het jaar is het inspirerend om de boodschap van vrede, begrip en liefde te herinneren. Zowel de islam als het christendom benadrukken het belang van dankbaarheid en verbondenheid met God.

In dit kader willen wij graag de volgende prachtige woorden met u delen:
– ‘Als je dankbaar bent, zal ik je zeker meer geven.’ (Koran)
– ‘Wees in alle omstandigheden dankbaar, want dit is wat God van u wil.’ (Bijbel)
Daarnaast is het leven van Maria (Maryam), haar opoffering en haar zuivere houding een grote bron van inspiratie voor ons allemaal.
– ‘Wees gegroet, vrouw vol genade! De Heer is met u.’ (Bijbel)
– ‘God heeft u gekozen en u verheven boven alle vrouwen in de wereld.’ (Koran)

Moge deze periode een gelegenheid zijn voor de mensheid om een pad van liefde, vrede en begrip te bewandelen. Het verdiepen van onze gemeenschappelijke waarden, geeft ons vreugde. Fijne kerstdagen.”

Daar heb ik weinig aan toe te voegen. Amen.

Toelichting:
De halve maantjes op het stadhuis van Leiden herinneren aan de watergeuzen, die Leiden hebben ontzet. Zij droegen halve maantjes op hun kleding met de tekst ‘Liever Turks dan Paaps’. In het islamitische Ottomaanse Rijk was destijds meer godsdienstvrijheid dan onder de katholieke koning Filips II van Spanje.

Momenteel is Indonesië het land met de meeste moslims. Destijds was dit land een kolonie van Nederland en zo was het Koninkrijk der Nederlanden toen het grootste moslimrijk ter wereld. Een gevolg daarvan is dat de Universiteit van Leiden nog steeds een belangrijke leerstoel islam kent en dat hier veel documentatie over de islam beschikbaar is.