Bereidt de weg van de Heer; Bar 5,1-9; Fil 1,3-6.8-11; Lc 3,1-6

Veertig jaar geleden ging ik jaarlijks met een stel vrienden naar Frankrijk om daar te fietsen, het liefst in het hooggebergte, in de Alpen of in de Pyreneeën. Op die fietstochten dacht ik wel eens: er valt hier nog een hoop te doen: de bergen slechten en de dalen opvullen, zodat er een mooi vlak land ontstaat zoals wij dat hier in Nederland gewend zijn.

Het beeld van het aanleggen van mooie vlakke en rechte wegen vinden we op verschillende plaatsen in de Bijbel. Dit beeld keert jaarlijks terug in de lezingen op de tweede zondag van de Advent. Het is een beeld dat past bij het heuvelachtige en bergachtige Israël. En het past bij een tijd waarin het reizen vooral te voet ging. Denk aan de reis van Maria naar haar nicht Elisabeth en van Jozef en Maria naar Betlehem.

“Bereidt de weg van de Heer, maakt zijn paden recht.” Ook wij worden opgeroepen alle obstakels op te ruimen, alle obstakels die de komst van de Heer in de weg staan. Nu is het niet zo dat de Heer zich laat tegenhouden door obstakels. Hij komt hoe dan ook, wat er ook gebeurt. Niemand houdt Hem tegen. Maar het is wel de vraag of wij dat in de gaten zullen hebben. De obstakels staan niet zozeer de Heer in de weg; de obstakels staan ons in de weg de komst van de Heer te ervaren.

De komst van de Heer vieren we met Kerstmis. Dan vieren we de menswording van Gods Zoon. Het Woord is vlees geworden. De komst van Jezus in ons persoonlijke leven is iets dat niet aan Kerstmis gebonden is. Hij komt voortdurend in ons leven. Hij klopt voortdurend op onze deur. Als wij het horen, als wij opendoen, zal Hij bij ons te gast zijn. (Apk 3,20) De Heer komt tot ons in het Woord dat wij lezen, in de Bijbel. Hij komt tot ons in zijn wonderschone schepping. En Hij komt tot ons in onze medemens: in de armen, in de zieken, in de gevangenen, in de vreemdelingen en in hen die lijden onder de klimaatverandering, zoals op West-Flores. Als wij daar blind voor zijn, lopen we aan Hem voorbij.

Terug naar mijn fietstochten. Dat deed ik natuurlijk voor mijn plezier. Bergen en dalen en kronkelende wegen geven veel meer plezier dan aangeharkte rechte en vlakke wegen. Ik fietste ook vaak van hier naar mijn familie in Friesland. Ik verwachtte destijds dat de Afsluitdijk een lang en saai stuk zou zijn, maar dat viel reuze mee. Het water is voortdurend in beweging en er is van alles te zien: vogels, bootjes, de naderde kust van Friesland. Echt saai was de Wieringermeerpolder met zijn lange rechte wegen en een eindeloze herhaling van een boom, een hek en een boerderij en dan weer een boom, een hek en een boerderij. Juist het aangeharkte, het keurige, het zijn precies zoals het hoort kan ons behoorlijk benauwen.

Dat doet me denken aan wat paus Franciscus schreef in de encycliek ‘Verheugt u en juicht’, de encycliek over heiliging van ons leven. Hij schreef: “Wij moeten weliswaar de deur voor Jezus Christus openen, omdat Hij klopt en roept, maar soms vraag ik mij af of Jezus, ten gevolge van de verstikkende lucht van onze zelfbetrokkenheid, niet in ons aan het kloppen zal zijn om Hem daaruit te laten.” Door onze zelfbetrokkenheid, onze zelfgerichtheid zien we de ander over het hoofd. Ook de wonderen van de schepping zien we dan niet en we zijn doof voor het Woord van de Heer. Onze zelfgerichtheid leidt er ook toe dat we geen ruimte laten aan de Heer. Wij maken zelf wel uit wat de Heer van ons en vooral ook van anderen vraagt. Wij vormen ons een God naar onze eigen ideeën.

Maar Gods wegen zijn niet onze wegen. Zijn gedachten zijn niet onze gedachten. Wat recht en vlak is in de ogen van God gaat onze voorstelling ver te boven. Dat kun je misschien als bedreigend ervaren, maar dat is het zeker niet. Het is een boodschap van hoop. De hoop dat Hij ons ondanks alles toch zal vinden en dat wij Hem zullen ontmoeten. De hoop dat zijn liefde, zijn barmhartigheid recht en vlak maakt wat in onze ogen krom en oneffen is. Laten we ons als leerlingen van Jezus en als pelgrims van hoop vanuit die gedachte voorbereiden op de komst van de Heer. Laten we ons zo voorbereiden op het komende Kerstfeest. Dan zullen we ook net als de apostel Paulus bidden in blijdschap. Amen.